تخریب نخستین مهدیه کشور در مشهد

با وجود اعتراض‌های پراکنده‌ای که اخیرا در میان جمعی از دوستداران تاریخ مشهد شکل گرفته بود، مجموعه جامعه‌المصطفی‌العالمیه روز پنج‌شنبه در سکوت کامل رسانه‌ای نسبت به تخریب اولین مهدیه کشور اقدام کرد.

خبر جاری , برداشت شده از پایگاه خبری مشهر نیوز می باشد . . .  
تنها سه روز پس از رسانه‌ای شدن کمپین «نه به تخریب اولین مهدیه کشور»، بخشی از ساختمان مهدیه مرحوم علی‌اصغر عابدزاده تخریب شد.
 
به گزارش مشهد نیوز، با وجود اعتراض‌های پراکنده‌ای که اخیرا در میان جمعی از دوستداران تاریخ مشهد شکل گرفته بود، مجموعه جامعه‌المصطفی‌العالمیه روز پنج‌شنبه در سکوت کامل رسانه‌ای نسبت به تخریب اولین مهدیه کشور اقدام کرد.
 
بر اساس این گزارش، پس از موافقت خانواده مرحوم عابدزاده با ساخت بنای جدیدی به جای مهدیه، بخش‌هایی از این بنا بدون توجه به ارزش‌های تاریخی و هویتی آن تخریب شد ؛ تخریبی که البته باز هم باعث سکوت علاقه‌مندان تاریخ و هویت مشهد نشد.

معترضان به این تخریب ضمن ادامه فعالیت کمپین خود با عنوان «نه به تخریب بناهای مرحوم عابدزاده» علاوه بر اینکه خواستار جلوگیری از ادامه تخریب مهدیه شدند، از نهادهای مرتبط خواستند تا نسبت به تعیین تکلیف سایر بناهای آن مرحوم نیز اقدام کنند. 

با قدمت مهدیه بیشتر آشنا شوید:

بنای مهدیه مرحوم عابدزاده، در خیابان آیت ا... شیرازی، جنب باغ نادری قرار دارد. مشهور است که این بنا با سرمایه شخصی مرحوم  عابدزاده از شغل حلبی‌سازی (ساخت آینه‌های حلبی جیبی) ساخته شده است. البته زمان ساخت بنا در منبعی ذکر نشده ولی از آنجا که سند درخواست اشتراک برق برای این بنا از سال 1326 وجود دارد، ظاهرا این بنا باید در فاصله سال‌های 25 تا 26 ساخته شده باشد. خانه پشت این محل بعدها به محل زندگی مرحوم عابدزاده تبدیل شد و وی را بنا به وصیتش در سردابی در همین محل به خاک سپردند.

ساختمان مهدیه که یک مکان موقوفه است، با موافقت وارثان مرحوم عابدزاده و نظارت اداره اوقاف در اختیار جامعة المصطفی العالمیه قرار داده شد تا در اقدامی قابل تقدیر با هدف عمل به وصیت آن مرحوم، برای تربیت و آموزش طلاب استفاده شود.

بنیانگذار بنای مهدیه، مرحوم حاج علی اصغر عابدزاده چه کرد؟!

حاجی عابدزاده از سرمایه شخصی خود به ساختن بنای «مهدیه» (در محله خیابان علیای مشهد، کوچه شمالی باغ نادری) اقدام کرد. این بنا به دلیل انتسابش به ساحت قدس حضرت ولی عصر، حجة بن الحسن المهدی «عج»، مورد توجه خاص توده ها قرار گرفت و رونقی ویژه یافت. در این بنا شبها کلاسهای درس عربی دایر بود تا کسانی که می خواهند از ادبیات عرب و زبان «قرآن کریم» آگاه شوند و روزها فرصتی ندارند، شبها در این محل حاضر شوند و به تحصیل بپردازند. و چنین هم بود و بسیاری در آنجا عربی آموختند، و از وجود این بنای مذهبی بهره مند گشتند.

در بنای «مهدیه» مراسم مذهبی نیز برگزار می شد، از جمله مجلس عزاداری ایام عاشورا- عصرها – که مردم بسیاری، از طبقات مختلف، در آن شرکت می کردند، و بسیار باشکوه و باعظمت برگزار می شد، و خود حاجی عابدزاده- که منبری و سخنوری توانا نیز بود- به منبر می رفت و موعظه می کرد، و گاه مرحوم مغفور، حاج عبدالرضا غنیان (از شخصیتهای دینی محترم و متعهد مشهد مقدس و از امنای آستان قدس پس از انقلاب)، که در ایام از برجسته ترین اعضای انجمن مزبور و از یاران نزدیک حاجی عابدزاده بود، با صوتی خوش و با وقاری خاص، به خواندن مرثیه می پرداخت. شبهای شنبه نیز جلسه ای در «مهدیه» بر پا بود که حاجی عابدزاده خود در آن جلسه سخنرانی مختصری می کرد. و شرکت کنندگان در این جلسه اغلب اعضای خود انجمن بودند. 

در بنای «مهدیه» گاه گاه- در اوقات مناسب – اطعام نیز می شد. همچنین از طریق انجمن و مرکز «مهدیه» گاه به محرومان اعانه هایی داده می شد. لیکن مشهورترین مراسم مذهبی که در بنای مهدیه برگزار می گشت و آوازه ای وسیع نیز داشت، جشن باشکوه نیمه شعبان بود. 

اعضای انجمن که بسیار بودند، شاید بیش از یک ماه برای آماده سازی «مهدیه» تلاشی گسترده می کردند و این بنای بزرگ را از دهنه وسیع کوچه که به خیابان متصل بود (خود کوچه پهن و باروح بود و درختان کهن اشن و چنارهای باغ نادری بر صفای آن می افزود)، تا انتهای «مهدیه» - که مسیری و مساحتی بسیار بود- بصورتی مجلل و به سبک چراغانیهای سنتی (طاق نصرت و تزییناتی از اینگونه)، با انواع آرایه ها می آراستند و آماده می ساختند.

سپس با پخش دعوتنامه هایی آبرومند، طبقات مختلف مردم به این جشن عظیم دعوت می شدند. پذیرایی در چندین نوبت- با کیفیتی بسیار خوب و بسیار محترمانه- انجام می یافت، و از عصر روز چهاردهم ماه شعبان آغاز می گشت، سپس شب عید بعد از نماز، و روز نیمه شعبان، صبح و عصر، و شب، و همینگونه تا چندین نوبت، و در هر نوبت، طبق دعوتنامه هایی که توزیع شده بود، یک صنف و یک دسته از مردم شرکت می کردند و پذیرایی می شدند: فرهنگیان، دانش آموزان دبستانها و دبیرستانها، روحانیون، بازاریان، ارتشیان، کارمندان، ورزشکاران و.... 

در ضمن پذیرایی وزین و محترمانه، سرودهای مذهبی بسیار زیبا، با صوت پرلطف نوجوانان تمرین دیده خوانده می شد. از جمله مربیان این دانش آموزان سرود خوان، مرحوم دبیر فاضل و متعهد، شهید حسین آستانه پرست بود، که در نخستین سالهای پس از پیروزی انقلاب به شهادت رسید. 

به هنگام آغاز نهضت ملی شدن صنعت نفت به رهبری مرحوم آیه الله کاشانی (م: 1340ش) و مرحوم دکتر محمد مصدق (م: 1346 ش)، بنای «مهدیه» مرکز فعالیتهای بسیار گسترده و موثر گشت. همچنین درحدود سال 1332 که شهید بزگوار حضرت «سید مجتبی نواب صفوی»، با چندین تن از فداییان اسلام به مشهد مشرف گشت، به بنای مهدیه و بر حاجی عابدزاده و «انجمن پیروان قرآن» وارد شد. حاجی عابدزاده، سالیانی شبهای جمعه در «مسجد گوهرشاد» دعای کمیل می خواند (در شبستان غربی)، و صبحهای جمعه دعای ندبه (در شبستان جنوبی). نواب صفوی در همان سفر، صبح جمعه، در دعای ندبه حاجی عابدزاده در مسجد گوهرشاد نیز شرکت کرد. 

حاج علی اصغر عابدزاده، مردی دیندار، زهدپیشه، سخنور، علاقه مند به دین و ترویج دین، پرنیرو و با اراده بود و در میان توده مردم محبوبیتی ویژه و احترامی خاص داشت. 

بناهای مهدیه ای که بعدها در تهران و جاهای دیگر بوجود آمد، با الهام از اقدام حاج علی اصغر عابدزاده خراسانی و بنای مهدیه او بود. 

در هر حال، حاج علی اصغر عابدزاده را باید از نظر فعالیتهای دینی و اجتماعی و سیاسی و اخلاقی، یکی از رجال بزرگ دینی و اجتماعی خراسان، در نیمه اول قرن چهاردهم هجری دانست. 

حاجی عابدزاده، پس از شروع حرکت انقلاب اسلامی، در سال 1357، به همراه مردم در راهپیماییها شرکت می کرد، تا روز دهم دیماه 57، روزی مشهور در تاریخ انقلاب (مانند جمعه سیاه تهران / 17 شهریور 1357)، که سربازان طاغوت با تانکها به مردم حمله بردند، و از جمله – چنانکه گفته اند- شماری از بانوان را در زیر تانکها به شهادت رسانیدند، و پیکرهای آنان را در کف خیابانها له کردند.

وی پس از اطلاع از این حادثه دژخیمانه و جانخراش و بس سهمگین، دچار شوک و سکته ناقص شد، و حافظه خویش را از دست داد .... و پس از 8 سال که با همان حال گذراند، در سال 1365، جان به جان آفرین تسلیم کرد.

مردم شهر مقدس مشهد، پیکر او را با تشییعی شکوهمند، به حرم مطهر بردند و طواف دادند. و پس از ادای مراسم مذهبی – بنابر وصیت خود ایشان – جنازه را در بنای «مهدیه» در قبری که سالها پیش، در سردابی، جلو ایوان رو به قبله «مهدیه»، برای خود آماه کرده بود (و گفته می شد، گاه شبها درآن سرداب به نماز و راز و نیاز می پرداخته است)، به خاک می سپارند.

روایت حاج حیدر رحیم‌پور درخصوص مرحوم عابدزاده:

بنیانگذار نخستین مهدیه و انجمن پیروان قرآن، مرحوم حاج علی‌اصغر عابدزاده در کوچه باغ نادری در مشهد بود. مردی که کمتر از فقها، دانش دینی داشت ولی به اندازه هزار فقیه، به فقه و اسلام و ایمان مردم، خدمت کرد. چیزی نگذشت که مهدیه، فعالترین و جذابترین مجتمع دینی شهر و مقبول عام و خاص قرار گرفت زیرا آنجا هم مدرسه و هم محل آموزش قرائت قرآن و شب‌های جمعه نیز، محل دعای کمیل و صبحهای جمعه، دعای ندبه بود. برگزاری دستهجمعی مراسم دعاها در آن موقعیت، معنای دیگری داشت و كاملاً یك حركت ابداعی و معنادار بود. 

كمی بعد مستمعان دعای ندبه و کمیل به صدها نفر رسید و مهدیه، گنجایش چنان جمعیتی را نداشت. زیرا این حركت پدیدهای بیسابقه بود و پیام واضح دینی، سیاسی داشت زیرا این انجمن پس از یك دوره مذهب ستیزی شدید، بهاحیای مذهب برخاسته بود و بنابراین برگزاری دعای کمیل و ندبه انجمن، تا آنجا به اقتدار و نفوذ مردمی عابدزاده افزود كه برخلاف میل حاکمان بر سرنوشت امور دینی مردم و سازمان‌های رسمی كه بر مسجد جامع گوهرشاد، تسلط رسمی داشتند، به علت استقبال وسیع مردمی، دعای كمیل و ندبه به مسجد گوهرشاد منتقل شد.

عابدزاده، هوشمندی که توانسته بود در رشته صنعت با تغییر ابتكاری در آینه‌های جیبی، تولید ثروت كند با تبدیل ابتكاری، واژه «تکیه» به «مهدیه» و واژه «هیئتی» به «انجمنی» و شعار جذاب پیروی از «قرآن» به جای پیروی از «اشخاص»، در عین حال كه مشکل جدایی مردم از تکیه و هیئت و هیئتیها را حل کرد، راه نفوذ دشمنان مهدیه را هم بست و جامعه دینی را از زیر یوغ وابستگانِ دربار بیرون کشید و چیزی نگذشت که مهدیه، بزرگترین مرکز مذهبی مقبول متدینین كشور و الگوی برگزیده شد و شهرت آفرید و شهرهای دیگر نیز از این اندیشه پیروزمند، به تقلید پرداختند و جنبش مهدیه‌سازی و گردهمایی‌ها و انجمن‌های مذهبی مردمی، همه جایی شد. 

 تیزهوشی عابدزاده از اینجا بیشتر آشکار میشود چون می‌دانست در آن شرایط، سیاست حاکم بر بسیاری از مجتمعهای دینی یا احزاب سیاسی، در راستای منافع غرب است و به وسیله دربار و آخوندهای درباری متأثر از روشنفكرنمایانی كه مغزشان تا آنجا رقیق شده که از بینی چکیده و كله‌هایشان، بیش از کدویی خالی نبود. عابدزاده با توجه به این حساسیت‌ها در مرامنامه انجمن، قید كرده بود كه «مهدیه»، مخصوص آموزشهای دینی و صرفاً یك نهاد آموزشی و درسی! است و افراد این انجمن، حق دخالت در خطوط و نهادهای سیاسی و اجتماعی دیگر را ندارند و با همین تاکتیک، با غرب و شرق و همه عواملشان در ایران، قطع رابطه کرده و بهانه‌ها را از همه دشمنان گرفته بود.

عکس هفته گذشته :

عکس های شورع تخریب :

عکس های جاری روز جمعه :