فروش قبر در خیابانهای زیر سطحی منتهی به حرم مطهر

با تصویب شورای شهر و طبق لایحه توسعه فضاهای فرهنگی، معنوی و خدمات زائر در محدوده پیرامون حرم مطهر رضوی، قرار است ضمن ایجاد ره باغ در مسیرهای منتهی به حرم مطهر رضوی، آرامستان جدیدی با ظرفیت ۸۵۰۰ قبر در نزدیکی حرم مطهر رضوی ایجاد شود.

با طرح این لایحه در نود و هفتمین جلسه علنی شورای شهر مشهد، که با ابراز مخالفت و موافقت های متعددی همراه بود، به شهرداری مشهد اجازه داده می شود در راستای توسعه فضاهای فرهنگی، معنوی و خدمات زائر در بافت شهری پیرامون حرم مطهر رضوی، از راه بهره گیری از ظرفیت های اقتصادی روسطحی و زیرسطحی  ره باغ های منتهی به حرم مطهر و با در نظر گرفتن رعایت موازین شرعی و ملاحظات فرهنگی، معنوی و خدمات زائر، ۲ هزار میلیارد تومان اوراق وقف طی ۵ سال منتشر شود و منابع حاصله از فروش این اوراق برای آزادسازی اراضی ره باغ و احداث فضای فرهنگی استفاده شود و واقفان نیز به تناسب میزان مشارکت خود، به عنوان پاداش از اجازه خاکسپاری در آرامستان های احداثی جدید برخوردار شوند.
ره باغ های خیابان ها زیرسطحی است که از ۸ خیابان منتهی به حرم در زیر زمین آغاز و به حرم ختم می شود. آنگونه که توسط برخی اعضای شورا اعلام شده، در دو سطح یا دو طبقه از این خیابان ها قرار است فعالیت های فرهنگی همانند کتابفروشی یا فرهنگسرا و فعالیت های مشابه آن دایر شود و در سطح یا طبقه منهای ۳ نیز آرامستان ایجاد شود. شهروندان و زائران می توانند با ورود به این مسیرها که به صورت پیاده راه است، به حرم مطهر رضوی برسند. برخلاف نام این خیابان ها، اطلاق نام ره باغ به معنای وجود فضای سبز در این خیابان های زیر سطحی نیست. برای آزادسازی معابر و مهیا کردن فضای ره باغ، شهروندان و زائران می توانند با مشارکت وقفی خود و خرید بخشی از اوراق مشارکت ۲ هزار میلیارد تومانی طی ۵ سال، علاوه بر فراهم کردن هزینه آزادسازی معابر برای ایجاد ره باغ ها، به عنوان پاداش از فضای خاکسپاری آرامستان ها استفاده کنند.

با ارائه این لایحه، «مهدی ذاکر الحسینی» پیشنهاد مسکوت ماندن را مطرح و اظهار کرد: هم مشاور طرح جامع و هم مشاور طرح تفصیلی مخالف بارگذاری های جدید در اطراف حرم هستند. برای ایجاد آرامستان جدید باید به مسائل زیست محیطی و سطح ارتفاع آب های زیر زمینی هم توجه کرد، بنابراین بهتر است تا زمانی که کمیسیون ماده ۵ در این مورد اظهار نظر نکرده است، این لایحه مسکوت بماند.
در مقابل «علی اصغر نخعی» در مخالفت با مسکوت ماندن این لایحه اظهار کرد: مشاور، تمام ایرادهایی را که به طرح گرفته شده پاسخ داده است، ضمن اینکه بسیاری از ایرادها سلیقه ای است و علاوه بر آن، برای ایجاد آرامستان جدید، تا زمانی که موافقت مراجع گرفته نشده، این آرامستان ایجاد نخواهد شد.

روح این لایحه ایجاد قبرستان است:

بعد از این اظهارات، «سیدجلال فیاضی» در مخالفت با کلیات این لایحه گفت: روح این لایحه، ایجاد قبرستان جدید در مرکز شهر است. درست نیست در شرایطی که با مشکل مالی و کمبود نقدینگی مواجه هستیم، تصمیم به ایجاد قبرستان در داخل شهر بگیریم. حتی در روستاها هم قبرستان را در مرکز روستا نمی سازند. نباید فضای داخلی حرم را با دیگر نقاط شهر یکی کنیم.
وی ادامه داد: نباید تصمیمی بگیریم که سال ها و قرن ها بعد به حساب شورای چهارم نوشته شود. در این لایحه قرار است با ایجاد قبرستان و فروش آن به مردم برای شهرداری ایجاد درآمد شود.

تبدیل فضای تجاری به فرهنگی:

«حسنعلی اخلاقی» در موافقت با این لایحه اظهار کرد: روح این لایحه، جبران یک خطای بزرگ گذشتگان است که در اطراف حرم فضای تجاری ایجاد کرده بودند و حالا قرار است به جای فضای تجاری بیشتر، فضاهای فرهنگی ایجاد شود. در این طرح در طبقه منهای یک که قبلا برایش کاربری تجاری تعریف شده بود، پس از این فضای فرهنگی ایجاد خواهد شد.
وی گفت: ما سالانه ۲ میلیون زائر خارجی داریم که همیشه به آن ها فضاهای تجاری اطراف حرم و سوغات چینی را عرضه کرده ایم، اما حالا قرار است ۱۸ هزار متر فضای فرهنگی ایجاد شود. با توجه به عشق و علاقه مردم به امر وقف، زمینه برای سرمایه گذاری مردم ایجاد شده و تأکید ائمه اطهار(ع) نیز بوده است که مردم باید با حوزه پس از مرگ آشنا شوند.

۳ دلیل برای مخالفت با ساخت آرامستان:

یکی دیگر از مخالفان ایجاد آرامستان در نزدیکی حرم، «فاطمه غیور» بود. وی گفت: در طرح جامع مشاور «فرنهاد» که به تازگی به تصویب رسیده ، مرکز شهر مشهد به عنوان یکی از بحرانی ترین نقاط مشهد معرفی شده است. ایجاد این آرامستان باعث افزایش بار ترافیکی و مشکلات زیست محیطی خواهد شد.
وی افزود: از ابتدای سال ۹۴ تا ۲۱ دی ، در مرکز شهر مشهد تنها ۲۲ روز پاک وجود داشته در حالی که در کل شهر در همین بازه زمانی، روزهای پاک به ۳۷ روز رسیده است، ضمن اینکه روزهای ناسالم مرکز شهر برای گروه های حساس ۵۷ روز بوده و در کل شهر این روزها ۲۷ روز بوده است.
وی گفت: با اجرای این طرح، با توجه به اختلاف قیمت میان قبرهای موجود در حرم و قبرهای موجود در آرامستان شهرداری، تقاضای مردم برای استفاده از آرامستان شهرداری افزایش می یابد و درخواست سفر به مرکز شهر نیز با افزایش رو به رو می شود.

همه مقصرند:

«مجید فاطمی ارفع» رئیس کمیسیون فرهنگی شورا نیز گفت: قرار نیست این آرامستان روی زمین باشد، ضمن اینکه برای وضعیت فعلی اطراف حرم مطهر رضوی آستان قدس، شهرداری و شوراهای گذشته و کمیسیون ماده ۵ همه مقصرند. عمده کاری که قرار است ایجاد شود فضای فرهنگی است.

آیا فقط قبرستان فضای فرهنگی است؟

«عبدالکریم جوادی» دیگر عضو شورای شهر نیز در مخالفت با این لایحه گفت: باید اشتباهات رخ داده در فضای اطراف حرم را مورد بازنگری قرار دهیم. سوال من این است، آیا فقط با ایجاد قبرستان می توانیم فضای معنوی ایجاد کنیم. برای این مهم، صلاحیت مشاوری که طرح را تأیید کرده است مورد تأیید نیست. اینکه هر نفر ۵۰ میلیون تومان بدهد و یک قبر دریافت کند، آیا این درآمدزایی نیست؟

حتی یک ریال برای شهرداری نیست:

«علی اصغر نخعی» رئیس کمیسیون اقتصادی و مشارکت های شورای شهر نیز ابراز کرد: از راه این وقف قرار نیست حتی یک ریال به شهرداری برسد. قرار است با پول این اوراق ره باغ ایجاد شود، ضمن اینکه در نجف و بیرون از مرقد امام علی(ع) نیز بزرگ ترین قبرستان به نام وادی السلام قرار دارد که این قبرستان روی زمین است. قرار است مجوزهای لازم از تمام مراجع گرفته شود. با ساخت این آرامستان حتی ترافیک کمتر می شود.

دچار اشتباه دیگری می شویم:
«محمود هراتی» دیگر عضو شورا نیز گفت: قرار نیست برای یک تصمیم اشتباه، نقد اشتباه هم داشته باشیم. ما خودمان را شورایی فرهنگی می دانیم. متأسفم برای شورایی که برای تأمین منابع کارهای فرهنگی قبرستان فروشی می کند. آیا فرهنگ وقف تا این اندازه ضعیف شده است؟ یعنی هیچ روش دیگری نداریم که با فروش قبرستان قرار است فرهنگسرا ایجاد کنیم و فرهنگ رضوی را تبلیغ کنیم؟ کجای قبرستان سازی تولید فرهنگ است؟