قصه شهر نهم : حق بر شهر و تشکل های اجتماعی ، بررسی نمونه موردی ماکائو میلان

نشست : قصه شهر نهم

موضوع :  حق بر شهر و تشکل های اجتماعی، بررسی نمونه موردی ماکائو میلان

ارائه دهنده :  مهندس عادل خسرو شاهی 

دبير گفت و گو :  مهندس جمیله منتظر تربتي

مکان : سناباد 41،چها راه اول سمت راست، سالن جلسات پژوهشکده ثامن 

زمان : سه شنبه 25  مرداد ماه 1395 , ساعت ١٧ تا ٢٠

جنبش های اجتماعی که در قالب تشکلهای مردمی شکل میگیرند به عنوان ابزاری برای مداخله ی شهروندان و متخصصان در شهر، تاثیر به سزایی در تغییر و اصلاح سیاست های شهری ایفا می کنند. در این قصه بر آنیم تا با توضیح نمونه ای موفق از این دست تشکل های مردمی و بررسی جوانب مختلف آن بتوانیم بر نقش و اهمیت چنین تشکلهایی در ایفای حق بر شهر و تاثیر گذاری بر سیاستهای شهری تاکید کنیم.

جلسه نهم قصه شهر با ارائه مهندس عادل خسروشاهی،پژوهشگر حوزه شهری و فارغ التحصیل رشته شهرسازی دانشگاه پلی تکنیک میلان،با موضوع حق بر شهر و تشکل های اجتماعی برگزار شد. در ابتدا، آرا و عقاید هنری لوفور به عنوان یکی از اولین نظریه پردازان این مبحث مورد بررسی قرار گرفت.لوفور در 1968 در  کتابی با نام حق بر شهر جریانی فکری-سیاسی را آغاز می کند که در آن حق جمعی شهروندان برای دسترسی، مداخله و استفاده از فضای شهری، پیش از سرمایه و قدرت به رسمیت شناخته میشود. این مفهوم طی چند دهه گذشته مورد استقبال اندیشمندان سیاسی و فعالین اجتماعی قرار گرفت و توسعه یافت. امروزه جنبش های شهری بسیاری در سراسر جهان، مشغول تلاش و فعالیت برای مداخله ی موثر در ساز و کارهای موجود مدیریت و برنامه ریزی شهری هستند تا با تقویت روند های پایین به بالا بتوانند سیطره ی کامل سرمایه بر منطق برنامه ریزی شهری را از بین ببرند و حق بر شهر را ایفا کنند.

با توجه به اینکه در سالهای اخیر نقدهای جدی بر روند برنامه ریزی شهری (در کشورهای توسعه یافته، دموکراتیک و ثروتمند غربی) وارد می شود و نظام بروکراتیک مدیریت شهری در برقراری عدالت اجتماعی ناموفق عمل می کند (سوزان فاینستاین، ۲۰۱۰)، اندیشمندان زیادی در حوزه ی سیاست شهری بر اهمیت تشکل های خودجوش مردمی به عنوان ابزاری برای مداخله و تعدیل روندهای غیر عادلانه برنامه ریزی تاکید می کنند: در نظام برنامه ریزی شهری که سرمایه و قدرت در آن تصمیم گیرندگان اصلی هستند، و در شرایطی که عدالت اجتماعی و منافع عموم شهروندان به طور جدی نادیده گرفته می شوند، تشکلهای خودجوش اجتماعی می توانند با پیگیری مستمر مطالبات اقشار مردم  ساز و کارهای موجود تصمیم گیری و برنامه ریزی شهری را تحت تاثیر قرار دهند وبه عنوان ایزاری برای تعقیب خواسته های همه ی شهروندان در خلال سازمان سرمایه سالار مدیریت شهری باشند. 

جنبش «ماکائو» که در سال ۲۰۱۲ و در شهر میلان آغاز به کار کرد، تا امروز توانسته به عنوان یکی از موفق ترین تشکل های خود جوش اجتماعی در نوع خود ایفای نقش کند. اگرچه عمده فعالیت های این جنبش در حوزه ی فرهنگ و هنر انجام میشود، اما به عنوان یک تشکل اجتماعی توانسته هویت جمعی مهمی بسازد که امروز - علی رغم غیر رسمی بودن- با نهاد شهرداری و موسسات رسمی به مذاکره می نشیند و در بررسی طرح های توسعه ی زمین های شهری متروک مشارکت مداوم دارد. علاوه بر این، ماکائو با فضا و امکاناتی که در اختیار هنرمندان مستقل و پیشرو قرار می دهد و گوناگونی و وسعت برنامه هایی که اجرا می کند، خود را به عنوان جایگزینی شایسته بر نسخه ی سرمایه-محور «شهر خلاق»( که توسط شهرداری و با منطق بازار هدایت میشود) تحمیل کند. موفقیت هایی از این دست وقتی اهمیت بیشتری می یابند که تنها ۴ سال از فعالیت این تشکل اجتماعی می گذرد و با توجه به روند رو به رشد آن، انتظار موفقیت های مهمتر و بیشتری در آینده از آن می رود.

به نظر می رسد زمینه های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی ایران با فضایی که «ماکائو» در آن رخ می دهد تفاوت های اساسی دارد و مقایسه ی یک به یک چنین پدیده هایی نیاز به مطالعات عمیق و اساسی دارد. اما مطالعه ی چنین نمونه هایی احتمالا می تواند شهروندان و متخصصین دغدغه مند شهری در ایران را برای برداشتن گامهای بعدی در جهت تبدیل شدن به بازویی موثر در تغییر ساز و کارهای معیوب و ناعادلانه برنامه ریزی شهری، کمک و راهنمایی کند.

* ضمن سپاس از دوستان حاضر در قصه نهم، گزارش تصويري اين جلسه تقديم مي گردد . . . 

در ارتباط با قصه شهر :

-  تجربه گفتگو يكي از مهم ترين دستاوردهاي انساني است. امري كه با گذر زمان آن را به يك ضرورت حتمي در مناسبات جاري ما تبديل نموده است. 
تصور بر اين بود كه با گسترش ابزارهاي ارتباطي، جايگزين مناسبي براي گفتگوي رو در رو به عنوان كهن ترين نوع ارتباط پديد آمده است. اما اكنون با عبور از تجارب دهه گذشته تقريبا روشن شده است كه بهترين نوع ارتباط گونه اي است كه بتواند علاوه بر كلمات، لحن ، حس ، چهره و ساير ويژگي هاي بياني افراد را منتقل نمايد.
مشهد با تمامي فرصت هايش، امروز بيش از هر زماني به گفتگو و يا حتي تمرين گفتگو ميان نخبگان خود نيازمند است.
 "قصه شهر" تلاشي گروهي است كه مقرر دارد دوشنبه هر هفته ميزبان جمعي از کارشناسان حرفه ای حوزه شهرسازی باشد كه پيرامون يك يا چند تجربه در حوزه شهری، گفتگويي را صورت دهند.
 

از طریق لینک ذیل می توانید به کانال قصه شهر در تلگرام دسترسی داشته باشید ... 

https://telegram.me/ghessehshahr

از طریق لینک ذیل می توانید به پیج فیسبوک قصه شهر دسترسی داشته باشید ... 

https://www.facebook.com/groups/ghessehshahr/

-  از كليه علاقه مندان به این موضوع دعوت می شود تا با حضور در جلسه، حاضرین را از نظرات خود بهره مند سازند. با توجه به محدوديت تعداد در جلسات، جهت اعلام حضور قطعی به  @j_montazer  در تلگرام پیام ارسال فرماييد.

-  از اين جهت از همه نخبگان حوزه شهرسازی دعوت مي شود تا جهت ارائه در "قصه شهر" با اَدمين ارتباط حاصل نمايند.  همچنين با توجه به ضرورت محدوديت تعداد حاضرين در جلسات گفتگو محور، علاقه مندان مي توانند بعد از طرح موضوع هر جلسه، با پيام به اَدمين آمادگي خود را جهت حضور اعلام نمايند.