نشست هفتم گفتمان شهر : الزامات بلندمرتبه سازی در مشهد

نشست : هفتمین نشست گفتمان شهر

موضوع : الزامات بلندمرتبه سازی در مشهد

با حضور :

مهندس حمید عرفانیان ( مشاور معاون وزیر راه و شهرسازی )

مهندس سهراب مشهودی ( عضو جامعه مهندسین مشاور )

دکتر اکبر دیسفانی ( پژوهشگر حوزه برنامه ریزی شهری )

مکان :  سناباد 41 ، چها راه اول سمت راست ، پلاک 34 , سالن جلسات پژوهشکده ثامن 

زمان : پنج شنبه 15 مهرماه , ساعت 16

        بررسی الزامات و بایسته های بلندمرتبه سازی در مشهد موضوع هفتمین نشست گفتمان شهر است. این نشست در قالب گفتگویی بر آن است تا ابعاد سیاستهای بلندمرتبه سازی و تاثیر آن بر آینده مشهد را از دو منظر موافقان و منتقدان اجرای این سیاستها بررسی کند. 
لازم به ذکر است حضور عموم علاقمندان در این نشست آزاد است.

*  تاملی بر چرایی و چگونگی بلندمرتبه سازی در مشهد

      يکی از پديده¬هايی که شهرهای امروزِ جهان به ويژه شهرهای بزرگ با آن مواجه اند، بلند مرتبه سازی است. ايده بلندمرتبه سازی نخستین بار به رم باستان بر مي گردد که در قرن سوم قبل از میلاد با افزایش جمعیت، ارتفاع ساختمان ها نیز افزایش یافت. اما به واقع رشد و گسترش بلندمرتبه سازی در اواخر قرن نوزدهم از شیكاگو شروع شد. با شروع قرن بیستم و رفع محدودیت¬های تکنولوژیکی و بروز مسائلی از قبيل افزايش جمعيت، نياز به اسكان بيشتر مردم در شهرها، لزوم استفاده بيشتر از زمين در مراكز پرتراكم و كاهش هزينه هاي ناشي از گسترش افقي شهرها باعث شد تا ساخت بناهاي بلند به عنوان يك ضرورت در شهرهاي بزرگ جهان مطرح گردد.

      در این میان، ایران هم از این قاعده جهانی مستثنا نبود و از چند دهه پیش، آرام آرام، پای بدین وادی گذاشت. این رویکرد، اگر چه در سال¬های پیش از انقلاب (دهه 20)، عمدتاً با هدف حرکت به سمت مدرنیزاسیون شروع شد، اما به تدریج و خصوصاً در سال های اخیر، مسائلی چون کمبود زمین و رشد غیر منطقی قیمت آن در سراسر کشور از یک سو، و از سوی دیگر افزایش تقاضا جهت اسکان در کلانشهرها، حرکت شتابان به سمت بلند مرتبه سازی و ایجاد مجتمع های بزرگ آپارتمانی را توجیه پذیر کرد. این امر سیاستگذاران را بر آن داشت که ضوابط و مقررات افزایش تراکم و بلندمرتبه¬سازی را در 24 دیماه 1369 تصویب کنند.

      شهر مشهد نیز به عنوان دومین کلانشهر و پایتخت معنوی ایران از این قاعده مستثنا نبوده و به دلیل سیاست¬های تشویقی در خصوص واگذاری زمین شهری و عدم برنامه مناسب برای کنترل گسترش شهر، رشد افقی چشم¬گیری بین سال های 1335 تا 1390 داشته است. بنابراین برای جلوگیری از رشد افقی، سیاست¬های توسعه شهری به سمت ایده شهر فشرده با افزایش تراکم و احداث ساختمان¬های بلندمرتبه و توجه به کاربری مختلط و ترکیبی روی آورد که تا آنجا که ممکن است از سطح اشغال ساختمان ها بکاهد. در این راستا می توان به احداث مجموعه آپارتمان¬های مرتفع یا 550 واحد و 600 دستگاه اشاره كرد. در بعد از انقلاب نيز ساخت اين بناها ادامه يافت كه از آن جمله مي¬توان به مجموعه زيست خاور با 18 طبقه شامل واحدهای تجاری و مسکونی، ساخت مجتمع مسكوني بانک ملی، ساخت آپارتمان¬های مسکونی در شهرک ها و نواحی توسعه ای شهر مثل قاسم¬آباد و نیز بخش¬های جنوبی شهر اشاره کرد.

     چندی پیش، شورای اسلامی شهر مشهد مصوبه‌ای را گذراند که از این پس ساخت‌وسازهای بلندمرتبه را در بسیاری از نقاط شهر مشهد مجاز می‌شمارد و اخذ مجوز برای احداث ساختمان‌هایی به بلندای 28 طبقه را نسبت به گذشته تسهیل می¬کند. گرچه تصویب این طرح از نظر تهیه‌کنندگان و تصویب‌کنندگان آن به عنوان گامی مهم در راستای توسعه این شهر و تقویت نقش گردشگری و هدایت سرمایه‌گذاری‌ها در مشهد به شمار می‌رود، اما آنچه توسعه‌ی مشهد را از شهری چون پاریس متمایز می¬سازد، نوع برنامه‌ریزی برای توسعه است که رویکرد بلندمرتبه¬سازی در پاریس به صورت دقیق و مطابق با برنامه، به گونه ای اجرایی می شود که برای حفظ بافت تاریخی محدوده‌ای جدید به شهر افزوده شده، اما در مشهد بدون ‌توجه به نقش محوری و مزیت نسبی آن که علاوه بر جذابیت گردشگری، جنبه ها‌ی عقیدتی و مذهبی نیز می باشد، ساخت‌وسازهای گسترده در اقصی‌نقاط شهر به ویژه در بافت تاریخی، ساختار این شهر را به کلی دگرگون کرده است و امروزه به جز چند محدوده‌ی کوچک دیگر هیچ نشانی از هویت مشهد، آن‌طور که از قدیم در اذهان نقش بسته، ندارد.

      آنچه تاکنون گفته شد بدان معنا نیست که مشهد باید بدون تغییر باقی بماند و از روند توسعه عقب افتد. این شهر نیز مانند هر شهر دیگری به مثابه موجودی زنده، هر روز با رویدادها و نیازهای جدید مواجه می‌شود و باید با آنها تطبیق یابد. اگر بلندمرتبه‌سازی را یکی از این نیازها در نظر بگیریم، در لزوم آن شکی نیست؛ اما بدون برنامه‌ریزی و پیش‌بینی زیرساخت‌های آن به نتیجه‌ای ناقص و ناکارآمد خواهد انجامید.

جهت عضویت در کانال تلگرام گفتمان شهر  بر روی لینک زیر کلیک نمایید ...

https://telegram.me/gofteman_shahr

به شهر مي انديشيم . . . 

( اين كانال آخرين اخبار، گزارش ها و برنامه هاي دبيرخانه گفتمان شهر را كه با هدف ترويج گفتگو پيرامون مسائل شهري داير گرديده است، منتشر مي نمايد. )