روایت گزارشگر گاردین از معماری ایرانی

معماری حیرت‌انگیز، مناظر فوق‌العاده و فرهنگ غنی بخشی از مشاهداتی بوده که خبرنگار گاردین پس از سفر به ایران، در ماجراجویی‌هایش از آنها صحبت به میان آورده است.

به گزارش هنرآنلاین به نقل از ایسنا، خبرنگار گاردین در گزارشی پس از توصیف حال و هوای تهران، آورده است: به سمت کاخ گلستان می‌رویم که در قلب تهرانِ قدیم قرار دارد. در این کاخ بود که ناصرالدین شاه، پادشاه قرن نوزدهم سلسله قاجار، عکاسی را به ایرانیان معرفی کرد، به همین دلیل کاخ گلستان یکی از آرشیوهای فوق‌العاده عکاسی در ایران است.

کمی گرسنه خواهید شد و بنابراین به سمت ورودی بازار بزرگ و شلوغ تهران می‌روم که مرکز فعالیت‌های تجاری پایتخت است. هر چیزی که بخواهید در اینجا پیدا می‌کنید، اما ما برای صرف نهار در یک رستوران معروف توقف می‌کنیم. برای ورود باید در صفی طولانی بایستید، اما ارزش‌اش را دارد. اینجا معروف‌ترین ته‌چین شهر را دارد؛ زعفران با برنج و ماست که همراه با مرغ و زرشک سرو می‌شود و به راحتی دو نفر را سیر می‌کند.

ادامه می‌دهیم و به صحنه پرشور فعالیت‌های هنری در تهران می‌رسیم، جایی که جوان‌ها عصرهای جمعه خود را به گالری‌گردی می‌گذرانند. گالری‌های جدید در شهر به احیای مرکز قدیمی تهران کمک می‌کنند که شامل گالری آران (خیابان ۱۲ دی) می‌شود که به نمایش آثار هنرمندان جوان ایرانی می‌پردازد. به سمت شمال شهر که حرکت می‌کنیم و پس از بازدید از گالری هنری زیرزمین دستان (خیابان بیدار ۶) که مخصوص جواهرات است، به گالری عکاسی «اِی جی» (خیابان پسیان، شماره ۳) برمی‌خوریم.

پس از گالری‌گردی در یکی از کافه‌های جدید و پرشمار تهران، یک دم‌نوش گیاهی مخلوط می‌خوریم، در حالی که در اینجا خبری از استارباکس و مک‌دونالد نیست.

کاخ گلستان

کاشان

بسیاری از ایرانی‌ها دوست دارند به شمال کشور بروند و از پوشش گیاهی انبوه و آب و هوای مرطوب دریای خزر استفاده کنند، اما بسیاری از خارجی‌ها به جنوب می‌روند تا از شهرهای تاریخی اصفهان، شیراز و یزد دیدن کنند. ما از کاشان شروع کردیم که دروازه ورود به منطقه کویر مرکزی ایران است و در خانه منوچهری (هزینه اتاق دوتخته از ۷۰ پوند) که یک ملک قرن نوزدهمی است و با وجود بدترین تحریم‌ها علیه ایران به صورت یک هتل اقامتی بازسازی شده، اقامت کردیم. زمانی که همه در فکر رفتن بودند، صاحب این خانه‌ی قدیمی آن را دوباره از میان خاک و ویرانه‌ها بازسازی کرد.

حالا برای لذت بردن از یک شب اقامت در این خانه قدیمی باید حتما از قبل رزرو کرده باشید، بنایی که اکنون نمونه‌ای تحسین‌شده از بازسازی معماری است. تهرانی‌هایی که از شلوغی و ویلاهایی که در شمال کشور به صورت قارچ رشد کرده‌اند خسته شده‌اند، فرار می‌کنند و خانه‌های متروک در کویر را می‌خرند و بازسازی می‌کنند.

خانه منوچهری

در کاشان از حوزه علمیه و مسجد آقابزرگ دیدن کردیم که تنها مسجدی در ایران است که گودال‌ْباغچه دارد.

قبل از این که از شهر خارج شویم، از باغ فین کاشان نیز بازدید کردیم که محل اقامت امیرکبیر در دوران تبعید بود. امیرکبیر از پیشگامان مدرنیزاسیون در ایران است که همانجا و در حمام کشته شد. پیش از آن که به سمت یزد حرکت کنیم، در کباب خانه غلام غذا خوردیم و روی تخت‌های آن چرت کوتاهی زدیم.

در راه یزد

همچنان که در کناره‌ی دشت کویر، یکی از دو کویر مرکزی ایران حرکت می‌کنید، می‌توانید در هر یک از روستاهای بین راه که دوست دارید توقف داشته باشید. محوطه‌های تاریخی بسیار مهمی در نطنز و نائین وجود دارد و در اردستان نیز یک مسجد قدیمی هست که قدمت آن به سال ۱۱۵۸ می‌رسد و بر روی بقایای یک آتشکده زرتشتی بنا نهاده شده است.

قناتِ «مون» که یک سیستم آبرسانی زیرمینی و کهن است نیز در اردستان واقع شده که قدمت هزار سال قبل از میلادِ را به آن نسبت می‌دهند و یکی از شگفتی‌های تکنولوژی است که با استفاده از مجموعه‌ای از چشمه‌ها و کانال‌های زیرزمینی برای آوردن آب به مناطق خشک ایران استفاده می‌شده است.

شهر "عقدا" در حومه یزد

سفر طولانی است و بنابراین شب را در شهر «عقدا» از توابع استان یزد سپری کردیم که برای انارهایش معروف است، جایی که بسیاری از خانه‌های قدیمی برای ساخت خانه‌های جدید متروک شده‌اند.

یکی از خانه‌های قدیمی بزرگ‌تر برای ساخت هتل "خالو میرزا" (قیمت اتاق دوتخته از ۲۵ پوند) بازسازی شده است. در آنجا روی زمین و در اتاق‌های مشترک به سبک قدیمی ایرانی‌ها خوابیدیم. غذا نیز توسط عمه صاحب هتل در یک آشپزخانه بزرگ طبخ می‌شود و بدون شک طعم انارهای فوق‌العاده شهر عقدا را نیز دارد.

کمپ زدن در دشت کویر

پیش از رسیدن به یزد، مسیر را تغییر دادیم تا به گروهی ملحق شویم که قصد کمپ زدن در میان تپه‌های شنی دشت کویر را داشتند، جایی که مناظر و چشم‌اندازهای بسیار دیدنی دارد. برای بیرون آوردن چرخ ماشین در شن‌های نرم کویر کمک می‌کنیم و خودمان چادر می‌زنیم. زیر آسمان کویر موجی از انرژی احساس می‌کنید و زمانی که کویر را ترک می کنید پاکی روح‌تان در احساس می‌کنید.

میدان امیرچخماق - یزد

یزد

یزد شهر بادگیرهاست، بادگیرهایی که هوای گرم و سوزان کویر را می‌مکند و آن را به یک حوضچه آب کم عمق در داخل خانه هدایت می‌کند و خانه را خنک می‌کند. نمونه یکی از این بادگیرها در مرکز خرید بزرگ «واندرلند» در دوبی ساخته شده است، اما در باغ دولت‌آباد یزد می‌توانید بزرگترین بادگیر دنیا که هنوز کار می‌کند را از نزدیک ببینید. هیچ شهری در ایران همچون اینجابا دقت توسط ساکنانش حفظ نشده است.

یزد رابطه نزدیکی با دین قبل از اسلام ایران یعنی زرتشت دارد. زرتشتیان سالانه در "چک‌چک" که یک معبد کوهستانی است گردهم می‌آیند، اما می‌توانید از یک آتشکده فعال در شهر نیز دیدن کنید و از "برج خاموشان" بالا بروید، جایی که تا ۷۰ سال پیش جسد زرتشتیان فوت شده برای استفاده لاشخورها رها می‌شده است.

امیرچخماق که سازه‌ای سه طبقه است، ما را به سنت‌های مذهب شیعه ایران بازمی‌گرداند، جایی که هر سال مراسم عزاداری شهادت امام حسین (ع) برگزار می‌شود.

شیراز

چگونه می‌توان از شیراز، باغ ایران و قلب روح شاعرانه آن دیدن نکرد؟ سعدی و حافظ، شاعران نامدار ایرانی در اینجا دفن شده‌اند. شیراز دارای مجموعه‌ای از باغ‌های تماشایی ایرانی است که شامل باغ ارم، جهان‌نما، دلگشا و باغ تازه بازگشایی شده شاپوری می‌شود.

پاسارگاد

هوای مطبوع شیراز که با عطر شکوفه‌های بهارنارنج باغ‌های مرکبات درآمیخته، فوق‌العاده هستند و لیموی معطر شیرازی نیز همه‌جا با فالوده شیرازی که نوعی نودل محلی یخ‌زده است، سرو می‌شود.

بازار وکیل نیز یکی از رنگارنگ‌ترین بازارهای ایران است. نزدیک بودن شیراز به محل زندگی بسیاری از اقوام کوچ‌نشین نیز بدین معناست که آنجا پر از پارچه‌های پرزرق و برق برای دوخت لباس‌های سنتی است.

پرسپولیس

یک ساعت رانندگی به سمت شمال شرقی شیراز، ما را به دروازه گذشته کهن می‌رساند. پرسپولیس کاخ ساخته شده توسط شاه هخامنشی داریوش در سال ۵۱۵ قبل از میلاد، یکی از محوطه‌های بسیار مهم در امپراطوری پارسی بوده است. هخامنشیان در آن زمان بر بیش از ۴۰ درصد از دنیا حکمرانی می‌کردند و این موضوع که پرسپولیس توسط کارگران استخدام شده و نه برده‌ها ساخته شده نیز یکی از نکات بسیار قابل توجه است.

صبح در مسیرمان به سمت اصفهان در پاسارگاد توقف می‌کنیم که آرامگاه کوروش کبیر، بنیانگذار امپراطوری پارسی و اولین شاه ایرانیان است.

اصفهان

اصفهان همیشه باید آخرین شهر در یک سفرنامه در ایران باشد، چرا که حقیقتا همچون نگینی روی تاج است. بیشتر آن چه امروز در اصفهان می‌بینیم، در قرن ۱۷ توسط شاه عباس ساخته شده‌اند؛ زمانی که اصفهان پایتخت سلسله صفویه بود.

میدان باشکوه نقش جهان و گنبدهای آن به همراه عالی قاپو از جمله بناهای فوق‌العاده‌ای هستند که دوست دارید دوباره و دوباره آن‌ها را تماشا کنید. بازار بزرگ قیصریه نیز که ویژه صنایع دستی اصفهان است در اطراف میدان نقش جهان واقع شده و نقطه مورد علاقه من جایی است که صدای چکش هنرمندان آن قدمتی صدها ساله دارد.

مسجد امام اصفهان

یکی دیگر از لذت‌ها تماشای سقف مسجد لطف‌الله است که طراحی کاشی‌های آن به گونه‌ای است که نگاه کردن به آن احساسی مشابه با تماشای آسمان پرستاره ایجاد می‌کند. در فاصله نه چندان دور، مسجد جامع قرار دارد که یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران است که در قرن ۱۱ بازسازی شده است. در اینجا کاشی‌های رنگی وجود ندارد و شگفتی در الگوها و زیبایی آجرکاری‌هاست.

در نهایت یکی از ویژگی‌های اصفهان رودخانه زاینده‌رود است که چندین پل قدیمی از جمله سی‌وسه پل و خواجو روی آن قرار دارند. اقامت در هتل عباسی (قیمت از شبی ۱۳۰ پوند) یک اگرچه شاید گران به نظر بیاید، اما تجربه‌ی اقامت در این کاروانسرای قدیمی که به زیباترین هتل ایران تبدیل شده را از دست ندهید.