آیا دانشجویان مقاله بنویسند یا نه ...

برای پاسخ به سوال با ستاوین همراه شوید . . . به گفته دکتر علیرضا رضوانی , لازم است چند مطلب مطرح شود: 

- اول از همه ضعف آموزش در مقطع کارشناسی در اکثر مراکز آموزشی (که به خصوص در ده سال اخیر افزایش قابل توجهی داشته اند) مشهود است. این مقطع سنگ زیر بنای آموزش در مقاطع بالاتر معماری  و حتی بقیه رشته های طراحی محیطی است. چنین شرایط آموزشی با کمبودهای اساسی الزامات نرم افزاری و سخت افزاری منجر به کاهش مهارتهای فارغ اتحصیلان این مقطع تحصیلی شده و می شود. 

- این ضعف آموزشی در مقاطع بالاتر (فوق لیسانس و دکتری ) نیز با کمبود اساتید مجرب , افزایش شمار دانشجو , کمبود کتابخانه , کارگاه ها و آزمایشگاه های لازم و ... تداوم یافته است. 

-  بطور کلی آموزش معماری در ایران متمرکز بر آموزش طراحی است و در حوزه های نظری ضعف اساسی وجود دارد و از طرفی آموزش ناکار آمد در ایجاد رابطه مطلوب بین طراحی و تحقیق در دروس طراحی نیز ناتوانی دانشجویان را در روش تحقیق به دنبال داشته است ;
 رجوع و بررسی رساله ها و پایان نامه های دانشجویی می تواند شاهدی بر این مدعا باشد.

- انگاره غلط مقاله نویسی به عنوان "موضوع اصلی و هدف" به جای تحقیق نیز منجر به فاصله گرفتن پروسه مقاله نویسی از روشهای معتبر پژوهش شده است;
 یادمان باشد که مقاله یک نوع معرفی و ارایه پروسه و نتایج تحقیق است نه خود موضوع .

لذا دانشجویان میبایست ابتدا روشهای تحقیق را بیاموزند و پس از کسب تجربه در انجام چند تحقیق با راهنمایی و نظارت اساتید و یا در محیط های حرفه ای پژوهشی اقدام به انجام تحقیق بطور مستقل و احتمالا چاپ آن به صورت مقاله کنند.
از طرفی بسیاری ازتحقیق ها و مقالات تحلیلی نیز فقط توسط افرادی میتواند به انجام برسد که دارای تجربه لازم در آن موضوع باشند و اگر نه, اگر چه ما میتوانیم در آن زمینه ها تحقیق کنیم لیکن بهتر است انها را منتشر نکنیم!
مرور کتابها و مقالاتی که در این سالها به چاپ رسیده و منتشر شده اند (و برخی نیز بسیار خوش نام  و رنگ هستند) نشان از نمونه های متعددی دارد که نویسنده کمترین تجربه را در آن موضوع نداشته لذا مسئله بسیار سطحی و بدون عمق لازم بیان شده و احتمالا نتایج یا جمع بندیهای ضعیف و غلطی را ارایه میدهد(که معمولا با سرقت ادبی همراه است),
و متاسفانه بسیاری بدون اطلاع از آن استفاده میکنند و این نگرشها و غلط های علمی و هنری بسط می یابد.      
 
بنابراین پاسخ سوال  برای مقاطع مختلف چنین است :

1- توصیه میکنم دانشجویان مقطع کارشناسی معماری و شهر سازی مقاله ننویسند و حتی در رساله نهایی خود نیز طراحی و برنامه خود را در مقیاس موضوع به پاسخ برسانند.
 چنانچه فردی در این مقطع  به تحقیق علاقه منداست میتواند به صورت کارآموز در تحقیق و پژوهشهای دانشگاهی و محیط حرفه ای یا با همراهی اساتید به صورت فوق برنامه, کسب تجربه کند.

2- به دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد توصیه میکنم در دوران تحصیل ضمن تلاش برای رفع و کاهش نقاط ضعف آموزش دوران کارشناسی به کسب دانش در حوزه های متنوع نظری و عملی بپردازند. و در زمان تحصیل اگر وقتی دارند در کارهای پژوهشی دانشگاهی با اساتید خود همراهی کرده و کسب تجربه کنند و تا می توانند مقاله و کتاب مناسب بخوانند, نه بنویسند.
در مقابل به دانشجویان این مقطع تحصیلی توصیه میکنم حتما پروژه رساله نهایی خود را  طراحی با گرایش ویژه , و یا پژوهشی اختیار کنند و سعی کنند در آن یک فعالیت جدی تحقیقی را دنبال کرده و حتما نتایج تحقیق خود را در قالب مقاله منتشر کنند ;
  بدیهی است که در این مرحله نیز اگر کار خود را درست و با دقت انجام نداده باشند , بهتر است این توصیه را فراموش کنند!

3- دانشجویان مقطع دکترا میبایست مسلط به روشهای تحقیق و پژوهش شوند لذا انجام چند تحقیق موردی و تمرین مقاله نویسی پیش از شروع تز دکتری و قبل از امتحان جامع میتواند آنها را در انجام درست فعالیت پایان نامه آماده کند. 
این گروه از دانشجویان موظف به بسط و توسعه روشهای قابل اعتماد پژوهش هستند و کارهای آنان باید الگویی برای دیگر دانشجویان و پژوهشها باشد.
(علیرضا رضوانی , آذر 1395)

Channel  ID: 
@rezvanialireza