ویژگی ها و مهارت ها در مهندسی

• یکی از چالشهای جدی ما معماران و شهرسازان آنست که آیا رشته تحصیلی و حرفه ما مهندسی است !? 

عموما این رشته ها زیر مجموعه هنر در نظر گرفته شده است که ریشه تاریخی دارد لیکن در تعاریف و انتظارات دوران معاصر از معماری و شهرسازی و در محیط حرفه ای این رویه سنتی به چالش کشیده شده است. من در دوازده سال پیش در روز معمار در ارایه مطلبی در تعریف ماهیت معماری به جنبه های پر رنگ علمی معماری تاکید کردم که منجر به تعریفی متفاوت از معماری شد ; اگر چه این بنیان نظری را در کلاسهایم تا کنون تدریس کرده ام اما هنوز رسما منتشر نشده و امیدوارم بزودی در کتابی به نام" هفت بنیاد در مبانی نظری و ماهیت معماری"  منتشر شود, و لیکن به بهانه روز مهندس و همسو با تلاش و تمایل ما به تثبیت در جامعه مهندسی و نظام مرتبط , باید بدانیم این به چه معناست و این سوال که آیا شیوه آموزش و عملکرد ما و همینطور مهارت هایمان در زیر مجموعه وظایف مهندسین قرار میگیرد ?  سئوالی است که باید پاسخگوی آن باشیم .

 مهندس در معنای لغوی ، به کسی گفته می شود که علم هندسه را خوب بداند. این اولین ارتباط  و تصور ذهنی از علوم طراحی محیطی و بخصوص معماری است که علم پایه آنها هندسه است ;   اما در کل ، مهندس Engineer در اکثر کتابهای مرجع جهان به كسي كه " Problem Solving " را خوب بداند گفته شده است. مهندس کسی است که برای هر مشکلی بهترین راه حل را پیدا میکند. این مشکل و مسئله با نگاهی ساده میتواند یک موضوع پژوهشی یا برنامه و یا طراحی باشد .

 در زیر 7 ویژگی یک مهندس بر اساس جمع بندی منابع مرتبط بیان شده است و سپس دو ویژگی و مهارت مهم دیگر نیز به آن افزوده شده که بر اساس شرایط , پیچیدگیها و چالشهای امروزین مهندسی بسیار با اهمیت می نماید:

1. تحقیق (Research) علمی ، فنی و صنعتی به منظور کشف را‌ه‌حل‌های تازه و سودمند.

2. توسعه (Development) فنی به منظور اعمال دستاوردهای تحقیقات موجود برای غلبه بر یک مشکل یا بهبود کمی و کیفی سیستم و ابزار.

3. طراحی (Design) یک یا چند ساختار ، سیستم یا ابزار با بهره‌گیری از مدل‌های مهندسی ، روش‌ها ، نیازهای کنونی و شرایط خاص.

4. ساخت (Construction) که بر اساس آن مهندس وظیفه دارد ضمن آماده‌سازی فضا و محیط تولید ، رویه ساخت، کیفیت محصول يا احداث بنا-سازه ، هزینه تمام شده و نحوه سازماندهی منابع و تجهیزات را مشخص کند.

5. تولید (Production) محصول یا سیستم که شامل " برنامه ریزی و زمان ‌بندی کار " (Planning) ، انتخاب و مشخص کردن ترتیب فرآیندها ، ابزارها ، مواد اولیه ، چیدمان (layout) ، عناصر و اجزای سیستم نهایی (Components) ، آزمایش ، بازرسی و عیب‌یابی محصول است.

6. به کار اندازی و بهره برداری (Operation) یک سیستم یا محصول که ممکن است توسط کسان دیگری تولید شده باشد. این مهارت شامل آشنایی با کنترل‌های مکانیکی ، الکترونیکی یا نرم‌افزاری ابزار و سیستم ، تامین نیرو و انرژی لازم برای به کار افتادن آن حمل و نقل ، ارتباطات و جنبه‌های اقتصادی است.

7. مدیریت (Management) ابزارها و سیستم‌ها به خاطر تحلیل وضعیت گذشته و حال پروژه های اجرايي ،   تجهیزات و دستگا‌ه‌ها ، پیش‌بینی وضعیت آینده آن‌ها و سازماندهی منابع مالی ، انسانی و اطلاعاتی موجود برای کسب نتایج بهتر در آینده.

  8. اخلاق مهندسی ، وجدان بيدار ، پايبندي به موازين ، آ يين نامه و استانداردها ، رعايت اصول در روابط متقابل .

9. روحيه همکاری و كار جمعی (مشارکت حرفه ای) ; این ویژگی و مهارت در مشارکت نظری با همکاران و همینطور کاربران (استفاده کنندگان از محصول) مورد نظر است.

(علیرضا رضوانی , اسفند 1395)

Channel  ID:  @rezvanialireza