تبریز قدیم را در موزه بازار و مشاغل تجربه کنید.

در روزگاری که تکنولوژی و وسایل ارتباط جمعی به این گستردگی وجود نداشت و در این حجم وسایل رفاهی در جامعه موجود نبود، شغل های بسیاری بودند که امروز وجود آن ها آنچنان که باید احساس نمی شود.

این شغل ها با گذر زمان و با توجه به کمبود تقاضا از بین رفتند و می توان گفت اثری از آن ها در حال حاضر در جامعه وجود ندارد.اگر سری به بازار تاریخی تبریز بزنید در آنجا سراها و راسته هایی را خواهید دید که برخلاف نامگذاریشان هیچ اثری از آن شغل وجود ندارد، مانند سرای مسگران که در حال حاضر جز چند مغازه انگشت شمار در آنجا وجود ندارد.
در همتی قابل ستایش شهرداری تبریز با همراهی و با استفاده از کلسیون تاریخی برادران سرابی که در نوع خود بی نظیر است، موزه مشاغل را در محل یخچال تاریخی صادقیه واقع در بازار تاریخی تبریز احداث می کند.این پروژه با یک تیر، دو نشان را هدف  قرار داده است در مرحله اول یک اثر ثبت ملی را از خطر تخریب نجات داده و در گام بعدی دو موزه مجزا و ارزشمند را در شهر تبریز بنا کرده است.

این موزه کوچک شده بازار تبریز است:

برای گردشگرانی که به قصد بازدید از بازار تاریخی تبریز که جزو میراث جهانی ثبت شده است را دارند شاید بازدید از 25 هکتار بازار سرپوشیده که آغاز و پایان آن ناپیدا و نامحدود به نظر می رسد، کار دشواری باشد اما موزه بازار و مشاغل این فرصت را برای گردشگران فراهم می سازد که  از اشِل کوچک شده بازار تبریز در زمانی اندک دیدار کنند.
محل کنونی یخچال صادقیه که هم اکنون درحال مرمت است در فاز دوم پروژه به موزه آب تبدیل خواهد شد و قطعه کناری یخچال با ساخت ساختمانی مجزا در 3 طبقه به موزه مشاغل تبدیل شده است.

مشاغل موجود در این موزه:

۱- تلگراف خانه: یکی از غنی ترین و دیدنی ترین بخش این موزه به وسایل «تلگراف خانه» قدیم اختصاص دارد. دستگاه فرستنده و گیرنده تلگراف (مربوط به دوره ی ناصر الدین شاه) «دستگاه کوچک مولد برق» که با دست شارژ می شد، از اشیای گرانبها و ماندگاری است که «سرابی» با زحمت و هزینه ای گزاف موفق به تهیه آن شده و به رغم اصرار برخی موزه ها و ادارات سایر شهرها، آن را نفروخته است.  کاغذهای تلگراف مربوط به ۱۰۰ سال قبل و نیز کاغذ تلگراف محمد نخجوانی (بنیانگذار کتابخانه ملی تبریز) ، قپان (ترازوی بزرگ توزین کالاها)، از جمله آثاری است که اینجا دیده می شود.
به گفته ی سرابی، تلگراف خانه های قدیم، هم به کار ارسال پیام های تلگرافی می پرداختند و هم وظیفه ارسال محموله های پستی را عهده دار بودند بنابراین، تشریح «چهره پردازی» و واقع نمایی این شغل از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

۲- عطاری:  عطاری هر چند اکنون شغل منسوخ و کمیابی است اما در عهد قدیم یکی از مشاغل حساس و پراهمیت به شمار می رفت. جعبه های عطاری، قوطی های خارجی رایج در زمان قاجار که از یکی از روستاهای شهرستان اهر کشف و خریداری شده در این غرفه عرضه خواهد شد.

۳- بقالی و بنکداری: کیسه های قدیمی حنا، کله قندهای زرد شده و به جا مانده از آن زمان، قوطی های چای، بخشی از   دارایی های این غرفه است. «سرابی» کیسه های حنا را از یک پیرزن آذربایجانی و با خواهش و تمنا خریده است. شیشه های گلاب و عطر هم در مغازه های بقالی قدیم وجود داشت که نمونه هایی از آن اکنون تهیه شده است.

۴- بزازی و پارچه فروشی: یکی دیگر از مشاغلی که در دوران قدیم بسیار پررونق بود، بزازی و پارچه فروشی است. پارچه های رنگارنگ ، حریرهای چشم نواز، مخمل های سرخ و لطیف، ترمه های زیبا همه یادگاران آن دوران است. «آرشین» از ابزار اندازه گیری و متراژ پارچه ها بود که نمونه ای قدیمی از آن خریداری شده است. «سرابی» اکنون در تلاش است تا یکی از شهروندان کهنسال تبریزی را راضی کند تا نمونه هایی از پارچه های قدیمی را که در «صندوق خانه» اوست به این گنجینه ارزشمند بفروشد.

۵- نجاری: اره ها، گیره های مخصوص نگه داری چوب و الوار، میخ و چکش قدیمی، از ابزار آلات جمع آوری شده این بخش است.

۶- آهنگری: این بخش شامل آهن آلات، فلزات و آلیاژهای قدیمی و کوره های ذوب فلزات، زنجیر و کباده و داس است به گفته سرابی، آن قدر آهن آلات در این مدت جمع آوری شده که وزن آنها بالغ بر دو سه تن می شود. تا آنجا که انتقال و جابجایی آنها کار بسیار مشکلی خواهد بود.

۷- دواخانه (داروخانه): امروزه وقتی به یک کسالت و ناراحتی مبتلا می شوید نسخه به دست به یک داروخانه مراجعه کرده و داروهای خود شامل: کپسول ها و قرص های روکش دار، جعبه ای و آمپول های شیشه ای را دریافت می کنید. اما جالب است بدانید که حدود ۱۰۰ سال پیش، این شکل داروفروشی وجود نداشت. داروها اکثراً به شکل مایعاتی بود که در شیشه های قهوه ای رنگ نگه داری می شدند شیشه هایی که نام هر دارو به همراه سال و کارخانه تولید کننده بر روی آن حک شده بود. مسئول «دواخانه» بر اساس نسخه کتابی که داشت این داروها را با ترکیبات ذکر شده مخلوط کرده و داروی جدید درمانی را تهیه و تحویل بیمار می داد.

وسایل طب قدیمی، نسخه های پزشکی مربوط به سال ۱۲۹۸ شمسی، ترازوهای مخصوص توزین داروها، گواهی پزشکی (۱۳۰۶ شمسی) کتاب «فرمولر طبی دکتر تومانسیان»، میکروسکوپ (مربوط به سال۱۸۷۴ میلادی)، پیشخوان دارو فروشی و اسبابی از این دست، با ذوق و سلیقه تمام جمع آوری شده و در موزه مشاغل به نمایش در آمده است .در این بخش مجموعه ای از شیشه های قدیمی دارو از سردابه یک پزشک پیر در تهران خریداری شده است.

۸- آنتیک فروشی: این مغازه ها در دوره ی قاجار، نقش فروشگاههای «کادوئی»، لوازم خارجی، و تشریفاتی امروز را عهده دار بودند.

۹- آسیاب: سنگ های بزرگ و سیاه آسیاب، به همراه محورهای چدنی قدیمی، کار آرد سازی و تبدیل گندم به آرد را عهده دار بودند. کاری که اکنون درکارخانجات بزرگ و مدرن صورت می گیرد. اکنون نمونه هایی از آن سنگها و سایل آرد سازی توسط «سرابی» گردآوری شده است.

۱۰- رنگرزی: هنوز هم برخی از مردم آذربایجان در ضرب المثل های خویش از کلمه ی «بویاخ خانه» استفاده می کنند. اما «بویاخ خانه» مرکزی بود که در آنجا لوازم رنگرزی فروخته و با آن فرش، جاجیم، گلیم و الیاف را رنگ می کردند.تعدادی از لوازم اصلی این حرفه شامل دیگ های بزرگ رنگرزی و قوطی های رنگ قدیمی نیز جمع آوری شده و در این موزه به نمایش درخواهد آمد.

۱۱- مطبعه( چاپخانه): یکی از قدیمی ترین دستگاههای چاپ پدالی که بدون برق کار می کرد در دوره ی مظفرالدین شاه قاجار به تبریز آورده شد. اکنون آن دستگاه چاپ با صرف میلیون ها تومان توسط آقای «سرابی» خریداری شده و برای «موزه مشاغل» تدارک  دیده شده است. غیر از این دستگاه چاپ، قفسه ها و جعبه های حروف سربی دستی هم گردآوری شده است.

۱۲- صحافی: ابزار آلات قدیمی نظیر: گیره مخصوص این حرفه، جلدسازی، سریش و … هم در این موزه، جایگاه ویژه ای برای خود دارند.

همه آثار و اشیا مربوط به 12 شغل از یاد رفته در 12 حجره به خوبی مشهود است و طبقات دیگر به سالن اجتماعات، گالری و نمایشگاه و محل اتحادیه اصناف بازار اختصاص یافته است.
 با آغاز عملیات مرمتی یخچال صادقیه برای ایجاد موزه آب و مشاغل در محل یخچال باستانی صادقیه در قسمت شمال بازار بزرگ تبریز، فصل جدیدی از توجه به مشاغل قدیمی و احیاء سنت‌های تاریخی فرهنگی مردم تبریز، توسط شهرداری تبریز کلید خورده است.
به دلیل قرار گرفتن موزه مشاغل در داخل بافت تاریخی بازار در طراحی و معماری ساختمان این موزه از معماری سنتی استفاده شده است.سردر این موزه به منظور ایجاد فضای سنتی در ورودی موزه بازار و مشاغل تبریز با الگوبرداری از معماری بازار تاریخی تبریز احداث شده است.
به منظور افزایش جاذبه های موزه بازار و طبیعی جلوه کردن این موزه منحصر بفرد،سیستم صوتی مربوط به مشاغل مختلف در  تک تک حجره های این موزه نصب شده‌است؛ به این ترتیب، بازدیدکنندگان با وارد شدن به آن حجره، صدای فعالیت شغل موجود در آن حجره را خواهند شنید و نوعی حس نوستالژیک در بازدید کنندگان به وجود آید.
در راه‌رو عمومی این بازار نیز صدای طبیعی تردد مردم در داخل بازار تبریز و صدای باربرها شنیده می‌شود.

 ایجاد سالن نمایش ویژه بازار در موزه بازار و مشاغل:

به منظور آشنایی بیشتر بازدید کنندگان از مشاغل قدیمی سالن نمایشی در موزه بازار احداث شده است.با احداث این سالن، بازدید کنندگان از موزه بازار و مشاغل، در این سالن حضور یافته و به تماشای ویدئویی از صنوف و اماکن تاریخی و امکانات بازار تبریز  می پردازند.
در یکی از دیوارهای این سالن نمایش، تصویری قدیمی از سینماهای آسیا و متروپل تبریز نصب شده است تا تداعی‌گر حس بازار قدیم در بازدید کنندگان باشد.