گفت‌وگو با خواهران حریری معماران شناخته شده ایرانی-‌ آمریکایی

موفقیت‌مان را مدیون خانواده‌ای هستیم که برای زنان ارزش قائل بودند / گفت‌وگو با خواهران حریری معماران شناخته شده ایرانی-‌ آمریکایی

گیسو حریری: خلاقیت و نوآوری مداوم، نشانه‌های همکاری ما است. سعی می‌کنیم در هر پروژه با هم، به ویژه در مرحله طراحی مشارکت داشته باشیم.

معمار، نویسنده، طراح جواهرات و مبلمان؟ به نظر می‌رسد این‌ها هنوز تصویر دقیقی از خواهران حریری به ما نمی‌دهد. "آنی بلاک" مصاحبه‌گر نشریه interiordesign گفتگویی را که اخیراً با این دو خواهر طراح ایرانی تبار ترتیب داده با این مقدمه کوتاه آغاز می‌کند.

مژگان و گیسو حریری که اصالتی کرمانشاهی دارند از معماران شناخته شده در سطح بین‌المللی به شمار می‌آیند و تاکنون ۲ بار در سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۱۲ از سوی رویدادهای بین المللی در فهرست برترین معماران جهان نام برده شده‌اند. این دو خواهر پس از عزیمت از ایران و ادامه تحصیل در دانشگاه کرنل دفتر معماری خود را با نام "حریری و حریری" (  Hariri & Hariri ) در سال 1986 در نیویورک تأسیس کردند. حالا شیوه منحصر بفرد خواهران حریری در طراحی که نوعی منش شاعرانه در ساختمان‌سازی است، طرفداران خودش را پیدا کرده است.

گفتگوی نشریه interiordesign در ماه ژوئن سال جاری میلادی همزمان با تکمیل ساخت آپارتمانی در منهتن نیویورک توسط این طراحان انجام شده است.

زندگی در ایران چه نقشی در ترسیم شخصیت فردی و حرفه ای شما بازی کرده است؟

گیسو حریری: حرفه پدرمان ایجاب می‌کرد تا در سرزمینی بیابانی در نزدیکی حوزه‌های نفتی زندگی کنیم؛ محیطی که از یک سو الهام بخش و از طرف دیگر منزوی کننده بود.  در هر حال این فضا به تخیلات ما شاید بیشتر از آنچه در مورد کودکان دیگر صدق می‌کند بال و پر می‌داد. به اضافه این‌ها ما در خانواده‌ای بزرگ شدیم که به این رویاها بها می‌داد و برای زنان خانواده ارزش بسیار قائل بود و موقعیت ویژه‌ای برای آن‌ها آرزو می‌کرد.

مژگان حریری: به نظر من کویر نماد اصالت و خلوص در عین برهنگی و سادگی است. به این ترتیب لااقل این تأثیر در کار ما این گونه جلوه‌گر شده که سعی می‌کنیم ماهیت و جوهره اصلی هر پروژه را درک کنیم که همیشه با یک مفهوم اصلی و تلاش برای خلق سادگی، کارایی و البته توجه به محیط زیست آغاز می‌شود.  برای من یکی دیگر از تاثیرات زندگی در ایران مربوط به اقامت تابستانی‌مان در خانه پدربزرگ و مادربزرگ در اصفهان بود. باغ‌ها و پل‌های پیاده، مساجد آبی، بازارها و کاخ‌های این شهر ذهن ما را لبریز از شگفتی می‌کرد. اصفهان حقیقتاً موزه معماری ایرانی است.

علاقه‌مندان به آثار شما اغلب شیفته رفتاری شبیه به مجسمه‌سازی در پروژه‌های معماری و طراحی‌های جواهرات می‌شوند.  از جمله مجموعه جواهرات "سوارفسکی"، الهام بخش شما در این شیوه چیست؟

گیسو حریری: از همان ابتدا به جمع‌آوری سنگ‌ها و کریستال‌ها علاقه مند بودیم و ساختارهای آن‌ها را بررسی می‌کردیم. شکل‌های انتزاعی، هندسه نامتقارن و الگوهای طبیعی آن‌ها  که در معماری ایران و معماری مدرن غرب نیز مشهود است، برایمان آموزنده و جالب بود و مورد مطالعه قرارشان می‌دادیم.

پروژه نگین سالزبورگ

به کدام یک از پروژه‌هایتان بیشتر افتخار می‌کنید؟

مژگان حریری: نگین سالزبورگ پروژه 80 میلیون دلاری برای توسعه این شهر، که پلان جامع و طراحی شش ساختمان جدید آن بر عهده‌مان بود. اما دلیل افتخارمان به این پروژه مقیاس و چالش‌هایی نبود که برای‌مان ایجاد کرد، بلکه این رابطه بین معماری و طبیعت بود که فکر می‌کنیم موفق به برقراری‌اش در این مجموعه شدیم. همینطور سعی در برقراری گفت‌وگو و تجربه‌ای که در ورودی پروژه بازدیدکنندگان را هدایت می‌کند. افزون بر همه این‌ها این مجموعه از معدود سازه‌های جدید در اروپا است که اجازه می‌دهد این شهر تاریخی که محل تولد موتزارت هم هست، مقصدی برای بازدید از معماری قرن بیست و یکم هم باشد.

آیا لزوماً شما هر دو در هر پروژه همکار هستید؟

گیسو حریری:  خلاقیت و نوآوری مداوم، نشانه‌های همکاری ما است. سعی می‌کنیم در هر پروژه با هم، به ویژه در مرحله طراحی مشارکت داشته باشیم. وجه بیرونی و داخلی یک پروژه از نظر ما جدای از هم نیستند و همه چیز باید پیوسته و متصل باشد. به این ترتیب ما از تقسیم کاری معمول که مثلاً یکی پوسته و هسته طرح و دیگری ریزه‌کاری‌ها را به عهده می‌گیرد، پیروی نمی‌کنیم.

از پروژه‌های اخیرتان بگویید و اینکه هم اکنون روی کدام متمرکز هستید؟

مژگان حریری: اخیراً طراحی یک برج اداری در تهران را به پایان رسانده‌ایم و همینطور نمایشگاهی از ماکت‌های آثارمان را در گالری "نانسی هافمن" پشت سر گذاشتیم.  این روزها هم در حال بازسازی چند آپارتمان، یک طرح توسعه مسکونی و یک میدان عمومی در پارکی در نیویورک هستیم هم برای طراحی یک هتل در شمال ایران هم برنامه‌ای در پیش داریم.

ظاهراً کتاب‌هایی هم از شما به چاپ رسیده است؟

گیسو حریری:  بله چهار مورد کتاب از آثارمان شامل پروژه‌های در دست اقدام، پروژه‌های بین‌المللی، همچنین ساختمان‌ها و طراحی‌های دیگر تاکنون منتشر شده است.  کتاب پنجم را هم در حال حاضر انتشارات "ایمیجز" از مجموعه معماران برجسته جهان را در دست انتشار دارد که بخشی دیگر از آثار و تجربیات ما در آن آمده است. انتشار این کتاب برای‌مان بسیار حائز اهمیت است چرا که وقتی که خود ما مشغول تحصیل معماری بودیم، کار هیچ یک از معماران زن را در کتاب‌ها نمی‌توانستیم ببینیم.

مژگان حریری:  اهمیت انتشار کتاب در این است که می‌توانید مراحل کاری خود را از طریق آن تجریه و تحلیل کنید. کتاب این فرصت را فراهم می‌کند که ببینید چه انجام داده‌اید و کجا می‌خواهید بروید. واقعیت این است که در کار هنری اساساً زمان زیادی را صرف طراحی، محتوا و مفهوم می‌کنیم.

طراحی خواهران حریری برای برج اداری در تهران

کدام شخصیت‌ها برایتان الهام بخش بوده‌اند؟

گیسو حریری:   هیلاری رادهام کلینتون.

مژگان حریری:  آلبرتو جیاکومتی.

چه چیزی است که زندگی بدون آن را نمی‌توانید تصور کنید؟

گیسو حریری: بدون گوشی آیفونم.

مژگان حریری:  تختخوابم که ساخته "حریری و حریری" است و از فولاد ضد زنگ ساخته شده. 

آیا متریال خاصی هست که برای کار هیجان زده‌تان کند؟

گیسو حریری: متریال‌هایی را می‌پسندم که در فضای خارجی و داخلی بتوانم از آن‌ها استفاده کنم. مانند چوب گردو و سنگ. من این روزها روی ماده دکتون مطالعه می‌کنم.

مژگان حریری:  بتن.

تکامل حرفه‌ای خودتان در این سال‌ها را چگونه می‌بینید؟

مژگان حریری:  پس از 30 سال فعالیت، پوست‌مان ضخیم‌تر شده و پروژه‌ها هم پیچیده‌تر و پیچیده‌تر می‌شوند.

گیسو حریری:  کار ما سخت‌تر اما ظریف‌تر شده. طراحی خوب زمانی اتفاق می‌افتد که زیبایی، کیفیت، تکنولوژی و تفکر به یکدیگر پیوند داده می‌شوند.