سیحون و شیوه او

از معمار بزرگ سال های دور، هوشنگ سیحون، سخن فراوان گفته شده. آثار او دیده شده و فراوان درباره ی آنها گفته و نوشته شده اما در جوار مرگ او سخن گفتن از یادگارهای معماری اش، می تواند با کشف دوباره آنها بیانجامد.

به گمان من معماری هوشنگ سیحون و مشخصا آثار یادمانی او و شیوه ای که در طراحی به کار گرفت با توجه به مباحثات هویت – که امروز مشغله بخشی از جامعه معماری ما شده- شایسته بازخوانی است.تصور می کنم، معماری هوشنگ سیحون مصداق بارز تقدم عمل خلاقه بر امر نظری در گفتمان هویت باشد. در توضیح این مطلب باید گفت که در گفتمان هویت، کسانی معتقدند ابتدا باید چارچوب های نظری هویت را پی ریزی کرد و سپس آن را ملاک عمل قرار داد تا از این رهگذر، معماری هویتمند شود. در مقابل، دیدگاه دیگر و به گمان من موجه تری موجود است که هویتمندی معماری را محصول عمل خلاقه بر مبنای شناخت عمیق معماری سرزمینی می داند.

بر اساس این تفسیر، آثار یادمانی سیحون، به یک معنا آثاری پیشانظریه هستند. شیوه سیحون، تصرف خلاق در عناصر تاریخی و خلق ترکیب جدید است. طبیعی است که مقدمه ضروری این شیوه، شناخت و فهم و درک علمی و نیز حسی ویژگی های سرزمینی باشد.

اینکه بی شناخت مکفی، پیش از هر عمل و هر تجربه طراحانه، شمشیر هویت را از رو ببندیم - چنانکه امروز شاهد این اتفاق هستیم- منجر به تربیت نسلی خواهد شد که نه فرصت تجربه خلاقه داشته، نه فرصت شناخت بدون پیش فرض های سیاه یا سفید و نه امکان دریافت درست از مقوله هویت.

بر اساس این تفسیر، به گمان من شیوه سیحون در مواجه کردن بلافصل دانشجویان با معماری گوشه و کنار ایران، بهتر فهمیده خواهد شد. این سنت سفرهای معمارانه در طول سالیان، بهترین ابزار ایجاد درک و شناخت حسی در کنار شناخت علمی کلاسی بوده است.

اگر به آثار یادمانی سیحون دقت کنیم، عمدتا با برداشت های تازه ای از عناصر و الگوهای کهن مواجه خواهیم شد. آرامگاه کمال الملک، با خلق ترکیب بدیعی با استفاده از عناصر قوسی، با تناسباتی چشم نواز، محصول فهم عمیق و حسی میراث معماری البته در کنار خلاقیتی کم نظیر است. تداوم فرهنگی و معمارانه در این اثر و دیگر آثار اینچنینی به آسانی قابل درک است. به همین مناسبت من تصور می کنم معماری هوشنگ سیحون و شیوه ی او در برخود با تاریخ و سرزمین، و نیز شیوه ی معلمی او، درس های فراوان برای امروز معماران و معلمان معماری ما دارد؛ یادش گرامی.

منبع : هنر آنلاین