سفری از دنیای باستان تا هنر معاصر , جذاب‌ترین موزه‌های تهران را بشناسید

سمیه باقری: روز موزه‌ها و میراث فرهنگی، یادآور بخش مهمی از حافظه تاریخی کشور ماست. بخشی که یقیناً هویت و ملیت ما را به عنوان یک ایرانی تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، پس قطعاً بد نیست که به مناسبت این روز هم که شده سری دوباره به دنیای اسرارآمیز موزه‌ها بزنیم و از آنان بیشتر بدانیم.

موزه گردی در سراسر دنیا از جمله تفریحات جذابی است که اقشار مختلفی را به خود جذب می‌کند. به همین خاطر آوازه موزه‌هایی چون موزه بریتانیا، لوور، متروپولیتن، کاخ کرملین و .... امروزه در زمره جذابیت‌های گردشگری هر کشوری قرار دارد. جذابیت‌هایی که می‌تواند جمع بسیاری از گردشگران را به سمت خود جذب کند و عامل مهمی در رشد این عرصه به شمار می‌رود.

قطعاً برای هر ایرانی سیر و سیاحت در برخی از موزه‌های ایران می‌تواند جذابیتی خاص به همراه داشته باشد. به بهانه روز موزه‌ها و میراث فرهنگی ما نیز تصمیم گرفتیم که موزه‌های جذاب ایران و نمونه‌هایی که در تهران بزرگ یافت می‌شود، را معرفی کنیم.

موزه لوور تهران

"لوور کوچک" مجموعه‌ای است که با نمایشی از گنجینه این موزه جهانی از 14 اسفندماه در تهران آغاز به کار کرد. در این موزه تابلوهایی از "رامبراند" و مجسمه "ابولهول" ساخته شده از سنگ "بازالت" مربوط به دوره‌ی "فرعون هاکور"  که از بخش عتیقه‌های مصر باستان در سالن "سولی لوور" انتخاب شده، به نمایش گذاشته شده است.

در این مجموعه دو اثر متعلق به فرهنگِ ایرانی یعنی "تبر کتیبه‌دار" از کاوش‌های علمی باستان‌شناسی محوطه‌ چغازنبیل و "شیء برنزی از لرستان" متعلق به بورس اوراق بهادار باقی‌مانده از عصر آهن و با حدود سه‌هزار سال قدمت نیز نمایش داده شده است.

این نمایشگاه تمدن‌های باستان در غرب آسیا، اروپا و شمال آفریقا از جمله تمدن‌های سومر، آشور، هیتی، مصر باستان، یونان و روم باستان و مجموعه‌ای از نقاشی، طراحی و لیتوگرافی از آثار هنرمندان اروپا مانند "اوژن دلاکروا" و "کامیل کورو" را شامل می‌شود.

آثار منتخب موزه لوور در شش سالن از طبقه نخست ساختمان موزه دوران اسلامی در مجموعه موزه ملی ایران در بخش‌هایی با عنوان "موزه زنده" و "رویای جهانی شدن" که تصویرگر نحوه‌ی پدید آمدن این موزه هستند، "آثار آشور و کشف دوباره تمدن‌های شرقی"، "شامپولیون و گشایش موزه آثار مصر"، "کشف دوباره هنرهای قرون وسطی و تمدن‌های اسلامی" و "تابلوهای عباس کیارستمی" نمایش داده شده است.

آثار لوور تا ۱۸ خردادماه ۹۷ در ساختمان موزه دوران اسلامیِ "موزه‌ ملی ایران" واقع در تهران، خیابان امام خمینی، نبش خیابان سی‌ تیر، قابل بازدید عمومی است.

دنیای اسرار آمیز ایران باستان

موزه ‌ایران باستان یا موزه مادر در ابتدای خیابان 30 تیر از موزه‌های شاخص تهران و ‌ایران محسوب می‌شود. بنای ‌این موزه توسط "آندره گدار" معمار و باستان شناس فرانسوی در سال‌های 1313 تا 1316 بنا شده و معماری آن متأثر از بناهای دوران ساسانی است. اگر به ‌این موزه رفتید در حقیقت از هزاره هفتم پیش از میلاد تا دوره اسلامی ‌را در قالب اشیای باستانی خواهید دید.

نگاهی به پیکره مرد نمکی، ابزار آلات و نحوه زندگی در دوران پیش از اسلام جذابیت انکار ناشدنی این موزه جذاب است. سر در ورودی این موزه از زیبایی قابل توجهی برخوردار است البته  فضای درونی این موزه و اشیایی که هر کدام فلسفه‌ای خاص از نحوه زندگی ایران باستان را به تصویر می‌کشند، نیز بسیار قابل توجه هستند. به همین خاطر پیشنهاد می‌کنیم که حتماً سری به این موزه جذاب که در دل خیابان تاریخی تهران قرار دارد بزنید.

کاخ موزه گلستان

کاخ موزه گلستان که از ارگ تاریخی تهران به جای مانده است بیش از 200سال قدمت دارد. قدمت اولیه ارگ تهران به دوران صفویه بازمی‌گردد که امروزه اثری از بناهای ‌این ارگ جز کاخ گلستان موجود نیست.  بخش‌های مختلف کاخ گلستان عبارت‌اند از:‌ایوان تخت مرمر، خلوت کریم‌خانی، تالار سلام، تالار آیینه، تالار سفره‌خانه، تالار برلیان، عمارت خوابگاه، کاخ شمس‌العماره، عمارت بادگیر، تالار الماس، کاخ ابیض و چادرخانه. نگارخانه هم بخشی از حوض خانه طبقه زیرین تالار سلام است که برای ارائه آثار نقاشی هنرمندان ‌ایران در دوره قاجار اختصاص یافته است. شما می‌توانید آثار کمال‌الملک را هم در این محل ببینید.

هر کدام از بخش‌های این کاخ موزه زیبا، بخشی از تاریخ معاصر ایران را روایت می‌کند. به همین خاطر خالی از لطف نیست که گردشی در تالار آیینه این کاخ زیبا داشته باشید و شمس‌العماره را با آن معماری عجیب و جذاب از نزدیک مشاهده کنید.

 کاخ سعد‌آباد

مجموعه کاخ موزه سعدآباد در حقیقت آخرین کاخ سلطنتی ایران است‌. در این مجموعه ابتدا خاندان قاجار ساکن بودند اما پس از توسعه محوطه بود که رضاخان  در سال‌های ۱۳۰۰ در آنجا می‌زیست و پسرش محمدرضا نیز در سال‌های ۱۳۵۰ به اینجا نقل مکان کرد. پس از پیروزی انقلاب ۵۷ این مجموعه به شکل موزه در آمد ولیکن کاخی متعلق به ارگان ریاست جمهوری برای پذیرایی از میهمانان خارجی در جوار این مجموعه قرار دارد. از کاخ ملکه مادر نیز که متعلق به ارگان ریاست جمهوری است برای پذیرایی از میهمانان خارجی استفاده می‌شود.

کاخ سعد‌آباد در دامنه رشته‌کوه البرز در شمالی‌ترین و خوش آب و هواترین منطقه تهران واقع شده است و از جنوب هم به میدان تجریش می‌رسد. این کاخ در زمان قاجار محل استقرار تابستانی شاهان قاجار بوده و در زمان پهلوی اول هم استراحت‌گاه وی بوده است.

مجموعه کاخ سعدآباد شامل ۱۸ موزه مختلف است که در گذشته هر کدام از این ساختمان‌ها کاخ اختصاصی یکی از اعضای خانواده شاهنشاهی بوده است.

کاخ نیاوران

عملیات احداث کاخ نیاوران در سال ۱۳۳۷ آغاز شد و با وقفه‌ای که در ساخت آن پیش آمد در سال ۱۳۴۶ به اتمام رسید. در زمان فتحعلیشاه قاجار کاخ کوچک‌تری در محل فعلی کاخ نیاوران قرار داشت که در زمان محمدرضا پهلوی تخریب و کاخ نیاوران به جای آن ساخته شد. همچنین کاخی هم متعلق به احمد ‌شاه هنوز در آن وجود دارد.

سر زدن به کاخ نیاوران آن هم در اردیبهشت ماه یکی از زیباترین اتفاقات ممکن است. باغ بی‌نهایت زیبای این کاخ و هوایی که قطعاً تحت‌الشعاع فضای آن قرار دارد، یکی از جاذبه‌هایی است که تهرانی‌ها بعد از روزهای پرمشغله کاری به راحتی نمی‌توانند از آن بگذرند.

مجموعه‌ای نفیس از تابلوهای نقاشی هنرمندان ایرانی و خارجی، ظروف چینی کارخانه‌های سور و رزنتال و اشیاء تزیینی و همچنین مجموعه فرش‌های نفیس ایرانی، از جمله فرش مشاهیر، زینت بخش فضای این کاخ هستند.

فرش مشاهیر نیز یکی از زیباترین و ماندگارترین فرش‌های جهان است که با ۱۰۹ تن از پادشاهان ایران، ۵۶ تن از مشاهیر جهان و ۱۶ تصویر از حجاری‌های مربوط به دوره‌ی ساسانی و هخامنشی طراحی شده است.

مساحت این فرش ۱۸ متر مربع است و در تاریخ ۱۲۹۹ خورشیدی توسط حسن خان شاهرخی، طراحی و به دست استاد علی کرمانی بافته شده است. این فرش هم اکنون در کاخ اختصاصی نیاوران در معرض نمایش عموم قرار دارد.

موزه پارچه و لباس‌های نفیس و گران‌قیمت نیز از دیگر بخش‌های این باغ موزه زیباست که بازدید از آن نیز قطعاً خالی از لطف نیست.

 موزه جواهرات ملی

در سال 1316 به موجب قانون، قسمت عمده جواهرات از کاخ‌های سلطنتی به بانک مرکزی‌ایران منتقل و از سال 1322 به بعد ‌این مجموعه به تماشای عموم گذاشته شد؛ هر چند به دلیل حجم کوچک آن محل، تصمیم گرفته شد خزانه جدیدی در خور جواهرات ملی ساخته شود که در محل فعلی واقع در خیابان فردوسی، مقابل سفارت آلمان اواخر سال 1339 گشایش یافت.

موزه زمین شناسی

این موزه یکی از واحدهای سازمان زمین شناسی کشور است که در سال 1345 شمسی به همت چند پژوهشگر زمین شناسی و در چهار بخش ابزار و وسایل قدیمی‌ و معدن کاوی، سنگ‌ها، کانی‌ها و سنگواره‌ها افتتاح شد. نشانی ‌این موزه جاده مخصوص کرج، فرودگاه مهرآباد است که برای دیدن از آن می‌توانید مراجعه کنید

 موزه رضا عباسی

این موزه دارای پنج تالار نمایشگاهی دائم شامل تالار پیش از اسلام، تالار اسلامی ‌یک و دو، تالار نگارگری و تالار خوشنویسی است. همچنین در طبقه سوم موزه کتابخانه‌ای قرار گرفته و در طبقه همکف نمایشگاه موقت برای نمایش دوره‌ای آثار معاصر وجود دارد. ‌این موزه در خیابان شریعتی نرسیده به پل سید خندان واقع شده است.