فضا، برنامه و انفصال در معماری برنارد چومی , نگاهی به کتاب معماری و انفصال

کتاب معماری و انفصال برنارد چومی با ترجمه حسام عشقی صنعتی و مرتضی نیک‌فطرت از سوی انتشارات کتاب فکر نو در بازار کتاب عرضه شد. به گزارش هنرآنلاین؛ کتاب معماری و انفصال برنارد چومی با ترجمه حسام عشقی صنعتی و مرتضی نیک‌فطرت از سوی انتشارات کتاب فکر نو منتشر شد.

برنارد چومی (۱۹۴۴) معمار و تئوریسینِ آوانگارد سوئیسی-فرانسوی، یکی از پیشگامان سبک ساختارزدایی (دیکانستراکشن) است که بیش از همه تحت تأثیر اندیشه‌های ژاک دریدا قرار گرفت و این مکتب را وارد عرصهٔ معماری کرد. عمده شهرت چومی، پیش از اولین کار حرفه‌ای‌اش، به واسطهٔ ترسیمات تحلیلی، اسکیس‌های تئوریک و نوشتارهایش بوده است. او در پروژه‌های فکری‌اش، قلمروِ رشته‌های گوناگون را باهم و با معماری تلفیق می‌‌کند: ادبیات ژرژ باتای، فلسفهٔ ژاک دریدا، ساختارگرایی رولان بارت و میشل فوکو و حتی سینمای سرگئی آیزنشتاین؛ زیرا معتقد است معماری، همواره باید در جدال با فرهنگ بوده و به عنوان یک پرسش بنیادین، روزمرگی‌هایش را به چالش بکشد.

معماری به اعتقاد برنارد چومی، صرفاً دربارهٔ فضا و فُرم نیست، بلکه درباره رویداد، کنش و آنچه است که در فضا اتفاق می‌افتد. چومی بر این باور است که معماری قبل از تبدیل شدن به فرم، باید از ایده‌ها و کانسپت‌ها سرچشمه گیرد و نمی‌تواند از وقایع و حرکات بدن انسان‌هایی که در آن ساکن است منفک شود. ساختمان‌های او به فعالیت‌هایی که درون‌شان روی می‌دهد پاسخ می‌دهند و آن‌ها را تشدید می‌کنند. او با ایجاد تغییر در ترکیب فضاها، حرکات و رویدادها، به طرز خلاقانه‌ای، ساختارهایی را که حاوی آن‌ها هستند را گسترش می‌دهد. 

کتاب "معماری و انفصال" ؛ حاصل مقالات و نوشتارهای انتقادی برنارد چومی در سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۱، تحلیلی روشن و محرک از مسائلی کلیدی است که مباحث معمارانه بیش از دو دهه گذشته را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد؛ از تئوری دیکانستراکشن گرفته تا ملاحظات جدید مرتبط با مفاهیم رویداد و برنامه، در این کتاب گنجانده شده است. چومی در این کتاب به بیان دیدگاه‌های فلسفی خود در باب معماری، به‌صورت مجموعه‌ای از مقالات، پرداخته است. او استدلال می‌کند که انفصال میان فضاها و کاربردشان، اشیا و رویدادها، ذات و معنا، امروزه دیگر امری تصادفی نیست؛ اما هنگامی‌که این انفصال به یک رویارویی معماری تبدیل می‌شود، رابطه جدید لذت و خشونت اتفاق می‌افتد. چومی در این کتاب با کنکاشی موشکافانه، تناقضات، دوگانگی‌ها و تفاسیر حاشیه‌ای معماری را آشکار می‌‌کند، چراکه معتقد است معماری باید نمود کالبدی ذهنیت و بینش زمان خود باشد؛ بینشی که تحت سیطره قواعد و چارچوب‌های از پیش مفروض به ورطه فراموشی افتاده است. به اعتقاد چومی، معماری باید با به چالش کشیدن و تشکیک در ساختارهای موجود، به ماهیت متلاشی و ازهم‌گسیخته جهان معاصر پاسخ دهد.

ساختار کتاب "معماری و انفصال"، مشتمل بر سه فصل فضا، برنامه و انفصال است. فصل اول، به مقوله "فضا" و مقالات انتشاریافته چومی مابین سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۶ اختصاص دارد. او، این فصل را تحت درون‌مایه فضا جمع‌آوری کرده است و در آن تئوری‌های ابتدایی فضای معماری را تجزیه‌ وتحلیل کرده و نشان می‌دهد که یک تعریف دقیق همیشه دربرگیرنده اصطلاحات متناقض یا ناسازگار خواهد بود. مقالات این فصل، مفهوم لذت معماری را به‌عنوان تجربه مواجهه فضا با جنبه‌های مفهومی‌تر را معرفی می‌کنند. او در این فصل ادعا می‌کند که ماهیت و جوهر فضا، ذهنی است و این معمار است که مدل غایی علت را در اختیار می‌گذارد که به واسطه ادراک یک بنا به وجود می‌آید.

فصل دوم، درباره "برنامه" است و متون منتشرشده چومی در محدوده سال‌های ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۳ در این فصل جای دارند. این فصل با پرسش درباره سه اصل کلاسیک زیبایی، استحکام و سودمندی آغاز می‌شود و پیشنهاد می‌کند که بُعد برنامه‌ریزی‌شده مربوط به سودمندی و کارایی ساختمان، به مفهوم رویداد توسعه داده می‌شود. "خشونت معماری"، توضیح کلیدی از روابط پیچیده و غنی میان فضاها و اتفاقاتی که در آن‌ها روی می‌دهد را فراهم کرده است.

فصل سوم، با عنوان "انفصال" نیز به نوشتارهای چاپ‌شده چومی در خلال سال‌های ۱۹۸۴ تا ۱۹۹۱ پرداخته است. او در این فصل، کانسپت‌های ارائه‌شده در دو بخش نخست را توسعه می‌دهد. این کانسپت‌ها اغلب مربوط به آغاز یک شیوه معماری هستند که سعی در گسترش به شکل ساختمان‌های واقعی را دارند و تلاش می‌کنند تا مفهوم پویایی در معماری را مطرح کنند.

کتاب "معماری و انفصال"  برنارد چومی با ترجمه حسام عشقی صنعتی و مرتضی نیک‌فطرت از سوی انتشارات کتاب فکرنو با قیمت ۵۰ هزار تومان در دسترس علاقمندان قرار گرفته است.