نوبل معماری برای هنرمند فقید - یادبودی از فرای اتو منتخب جایزه پریتزکر ۲۰۱۵

جایزه پریتزکر که همه‌ساله به یکی از معماران برجسته جهان اهدا می‌شود، امسال به هنرمندی رسید که تنها چند هفته پیش از دریافت این جایزه چشم از جهان فروبست.

دراین رابطه بیشتر بخوانید:مراسم بزرگداشت frei otto

آتو در زیگمار (که از سال ۱۹۵۰ بخشی از کمنیتس محسوب می‌شود) به دنیا آمد. تا قبل از اینکه به‌عنوان خلبان جنگی در سال های آخر جنگ جهانی دومبه نیروی هوایی بپیوندد، مشغول تحصیل معماری در برلین بود. گفته می‌شود که در یک اردوگاه فرانسوی کارآموز بوده است و به خاطر تمرینات مهندسی پرواز و کمبود مصالح و همچنین نیاز مبرم به سکونتگاه، دست به ساختن چادر برای سرپناه شد. بعد از جنگ، به مدت کوتاهی در آمریکا به تحصیل مشغول شد و اریش مندلسون، میس فان در وهه، ریچارد نویترا و فرانک لوید رایت را ملاقات کرد. در ۱۹۵۲ شرکتی خصوصی را در آلمان به راه انداخت. با ساختن پاویون زین اسبی شکلش در نمایشگاه فدرال گاردن در کاسل اولین توجه‌ها را به خود جلب کرد. در سال ۱۹۵۴ در زمینه سازه‌های کششی دکترای خود را دریاقت کرد.

آتو در زمینه سازه‌های غشایی و کششی مهم‌ترین صاحب نظر به شمار می‌رود و یکی از پیشگامان ریاضیات سازه‌ای و مهندسی عمران است. حرفه آتو شباهت بسیاری به آزمایش‌های معماری باکمینستر فولر دارد؛ هر دو در اواخر دهه ۱۹۵۰ در دانشگاه واشنگتن در سنت لوییس به تحصیل پرداختند، هر دو معماران مهمترین پاویون ها در اکسپوی مونترال در سال ۱۹۶۷ بودند، هر دو به سازه‌های فضاکار و کارایی سازه‌ای علاقه‌مند بودند، هر دو تجربه کار با سازه‌های بادی را داشتند. کار هر دو نفر بسیار فراتر از روش‌های سنتی محاسبه تنش‌های سازه‌ای است.

آتو در سال ۱۹۶۴ موسسه سرشناس سازه‌های سبک را در دانشگاه اشتوتگارت پایه‌گذاری کرد و تا زمان بازنشستگی‌اش به عنوان استاد دانشگاه، سرپرست موسسه بود. آثار مهمش از جمله پاویون آلمان غربی در اکسپوی مونترال در سال ۱۹۶۷ و سقف ورزشگاه المپیک مونیخ در سال ۱۹۷۲ است.

آتو همچنان به عنوان یک معمار و یک مهندس فعالیت می کند. یکی از جدیدترین پروژه‌هایش همکاری او با شیگرو بان در پاویون ژاپن در اکسپوی ۲۰۰۰ بود که در آن سقفی را تماماً با سازه‌ای از کاغذ اجرا کردند. همچنین به همراه اس ال راش سقف بازشویی برای پاویون ونزوئلا طراحی کرد.

وی برنده جایزه پریتزکر در سال ۲۰۱۵ شد.

جایزه پریتزکر هرساله در چنین روزهایی دریافت‌کننده منتخب این جایزه را معرفی می‌کند؛ جایزه‌ای که به نوبل معماری هم شهرت دارد و در کنار دوسالانه ونیز نزد معماران از جایگاه معتبری برخوردار است.

پریتزکر، امسال اما برای معرفی معمار برگزیده با موقعیتی خاص روبه‌رو شد و به علت درگذشت "فرای اتو" معمار آلمانی و مهندس سازه در ماه مارس گذشته، که به‌واسطه طرح استادیوم المپیک ۱۹۷۲ مونیخ بسیار شناخته‌شده است و قرار بود دریافت‌کننده این جایزه باشد، دو هفته زودتر از زمان موردنظر اعلام رسمی، او را به‌عنوان برگزیده چهلمین جایزه پریتزکر معرفی کرد.

اتو در حقیقت تنها ساعت‌هایی پیش از درگذشت اش از دریافت این جایزه مطلع شده بود؛ جایزه‌ای که به خاطر ایده‌های رؤیایی، ذهن پویا و اعتقاد اتو به اشتراک‌گذاری آزاد دانش و اختراعات، روحیه مشارکتی و دقتش در استفاده از منابع به او تعلق گرفت. درحالی‌که سهم او در عرصه معماری نه‌تنها در مهارت و استعداد که شامل سخاوت او هم هست، اتو، اما در واکنش به این خبر این‌گونه بیان می‌کند که " من از دریافت این جایزه بسیار خوشحال هستم و از هیئت داوران و خانواده و مجموعه جایزه پریتزکر تشکر می‌کنم. هرگز به خاطر دریافت این جایزه فعالیت نمی‌کرده‌ام و هدف من از طراحی سازه‌های جدید کمک به افراد فقیر به‌خصوص پس از وقوع بلایای طبیعی بوده است."

فرای اتو، تقریباً ۹۰ سال پیش در آلمان به دنیا آمد، او زندگی حرفه‌ای طولانی خود را صرف تحقیق، تجربه، و توسعه یک معماری بسیار حساس کرده است که تعداد بی‌شماری در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار داده است. درس‌های برگرفته شده از کارهای پیشین او در زمینه سازه‌های سبک‌وزن، متغیر که به‌دقت از منابع محدود استفاده می‌کرد، به‌اندازه اولین دفعه‌ای که مطرح شدند، بیشتر از ۶۰ سال پیش، امروزه نیز مناسب و مربوط می‌باشند. او دربرگیرنده یک تعریف از معماری که شامل محقق، مخترع، فرم یاب، مهندس، سازنده، معلم، همکار، طرفدار محیط‌زیست، انسان و خالق ساختمان‌ها و فضاهای به‌یادماندنی است.

اتو برای اولین بار برای سازه‌های چادری خود که به‌عنوان غرفه نمایشگاه موقت مورداستفاده قرار گرفت، شناخته شد. ساخت‌وسازهای نمایشگاه باغ فدرال آلمان و دیگر جشنواره‌های دهه‌ ۱۹۵۰ کاربردی و زیبا بودند و سقف‌های شناور که به نظر می‌رسید به‌زحمت بتوانند سرپناه فراهم کنند، و پس‌ازآن به‌راحتی این ساخت‌وسازها برچیده می‌شدند.

ساختار کابل شبکه‌ای برای غرفه آلمان در نمایشگاه ۶۷ مونترال که از قبل در آلمان ساخته شده بود و در مدت‌زمان کمی در مونترال سرهم شد، نقطه برجسته این نمایشگاه برای فضل و اصالت آن بود. سقف‌های طراحی شده در مقیاس بزرگ برای المپیک مونیخ ۱۹۷۲، ترکیبی از سبکی و استحکام بودند که یک چالش ساختمانی بودند که بسیاری بر این باور بودند که این موفقیت به دست نخواهد آمد اما حتی امروز، چشم‌انداز معماری برای ورزشگاه، استخر و فضاهای عمومی، درنتیجه تلاش‌های یک تیم بزرگ بوده است، که هنوز هم چشمگیر است.

ساخت‌وسازهای اتو با طبیعت در یک هماهنگی و هارمونی قرار دارند و همیشه به دنبال انجام بیشترین با کمترین بوده است. تقریباً همه آثار فرای اوتو با همکاری با دیگر حرفه‌ای‌ها طراحی شده است. او اغلب به شکل بخشی از یک تیم برای مقابله با چالش‌های پیچیده معماری و ساختاری اقدام می‌کرد. نتایج مبتکرانه، تلاش‌های جمعی برجسته از تیم چند رشته‌ای را تصدیق می‌کند.

حقیقت این است که؛ فرای اتو در طول زندگی خود، علاوه بر خلق ساخت‌وسازهای تخیلی، تازه و بی‌سابقه، دانش نیز تولید کرده است. هیئت‌داوران این جایزه در رابطه با عمق تأثیر اتو این‌گونه بیان می‌کند که؛ "این تأثیر فقط در کپی کردن اشکال نیست بلکه در مسیرهایی است که او به‌واسطه تحقیقات و اکتشافات خود بر روی همه باز کرده است.

منبع :

هنر آنلاین 

fa.wikipedia