چالش‌های معماری مدارس در هزاره سوم

طراحی مدارس کودکان در هزاره سوم با چه چالش‌هایی رو‌برو است و آخرین دستاوردها در این زمینه چیست؟

 طراحی مدارس کودکان به نوعی دارای چالش‌ها و پیچیدگی‌های خاصی است، چرا که بهتر است طراحی فضا به گونه‌ای باشد تا کودکان را تشویق به آموزش كند. همچنین با توجه به بازیگوشی‌های نسل جدید کودکان، مراکز آمورشی لازم است در تعامل با روحیات آن‌ها طراحی شوند. اما آخرین دستاوردها در طراحی مدارس و مؤسسات آموزشی جهان چیست؟ مواردی از این دست را در ادامه مرور می‌کنیم. 

این مدرسه (عكس روی خبر) در بوگوتا از دکوراسیون داخلی خلاقانه و منحصر به فردی برخوردار است. همانطور که در تصاویر پیداست دیوار اتاق‌ها به صورت پازلی از بلوک‌ها و کوسن طراحی شده که این بلوک‌ها قابل جا به جایی بوده و وسیله خوبی برای بازیگوشی کودکان به شمار می‌روند. در واقع برای ایجاد فضایی با طراوت از رنگ‌های زنده نظیر: سبز، زرد، قرمز و آبی استفاده شده و هیجانات کودکان را تحریک می‌کند.

شرکت فرانسوی چارتر دالیکی به تازگی در حومه غربی پاریس ساخت مدرسه‌ای ابتدایی را با سقفی سبز به پایان رسانده است. این پروژه به دنبال معرفی عناصر محیط زیست طبیعی به بافت شهری، به عنوان یک "چشم‌انداز نمایی" معرفی شده است. این طرح شامل دو بخش است: یک مدرسه با 18 کلاس و یک مرکز ورزشی برای ساکنین محل. فضای عمومی ورزشگاه با ارتفاع 12 متر ساخته شده است، در حالی که فضاهای آموزشی درجه اول در طبقات همکف و اول قرار دارند و به تدریج فضایی سه طبقه را می‌گیرند. یک دیوار معدنی دو ساختمان این طرح را به هم متصل می‌کند و مرزهای پروژه را تشکیل می‌دهد. این دیوار زنده، از بلوک‌های پیش‌ساخته بتنی درست شده است و دندانه‌های آن می‌تواند محیط‌های جدید زندگی برای هر رو نوع پوشش گیاهی و حیات وحش را مهیا سازد. 

استودیو معماری MAD نخستین طراحی خود را در ژاپن به تازگی به اتمام رسانده است. این پروژه مدرسه‌ای است که منظره‌ای رو به مزارع برنج و کوه‌های شهر آیچی دارد. طراح Yansong، این گونه کانسپت و ایده اصلی طراحی خود را بیان می‌کند: "من فکر می‌کنم این مهم است که یک فضای ساده در داخل این مهد کودک و یا این مدرسه به وجود بیاوریم. بنابراین به جای ساخت یک ساختمان با نام تجاری جدید، ما تصمیم گرفتیم تا ساختارهای چوبی قدیمی را به عنوان روح فضا نگه داریم و در اطراف آن به ساخت و ساز بپردازیم. سازه‌های چوبی جدید با سازه‌های چوبی باقی مانده از خانه قدیمی که هم اکنون بازسازی شده است، فضاهای شفافی را ایجاد کرده‌اند که محیط‌های آموزشی به خوبی در آن‌ها جایگزین شده‌اند. فرم و هندسه ساختمان به نحوی است که فضاهای پویایی را برای کودکان ایجاد می‌کند و با نورگیرهای مناسب در فضاهای گوناگون نور داخلی از طریق نور طبیعی تأمین می‌شود.

در این مدرسه هم كه در شهر شیكاگو قرار دارد، با هدف آموزش کارآمدتر و بهینه‌تر در هر کلاس درس، فضایی برای فعالیت دو آموزگار در نظر گرفته شده است؛ همچنین اتاقی برای استراحت و کار با کامپوتر برای دانش آموزان نیز فراهم شده است. برای بهبود روابط فضایی و سیرکولاسیون مناسب این اتاق‌ها ما بین کلاس‌های درسی قرار گرفته‌اند تا دسترسی به آن به سهولت امکان پذیر باشد. اتاق‌های کارکنان و دبیران در طبقه دوم مدرسه قرار دارند. رنگ‌های شاد و انرژی بخش در این محیط به کودکان کمک می‌کند تا مسیریابی بهتری داشته باشند و با روحیه بهتری ساعات خود را در این مجموعه سپری کنند.

و بالاخره آخرین نمونه؛ در شمال آمستردام، ساختمان‌ها عموماً به صورت مجموعه از بلوک‌های آپارتمانی هستند و به همین دلیل در مقابل این بناها، فضاهای عمومی در ساختمان‌های یک طبقه به وجود آمده‌اند. این مدرسه از 2 طبقه تشکیل شده که محیطی آموزشی را در کنار زمین بازی برای کودکان ابتدایی فراهم کرده است. بازشوهای موجود در دیوار و نمای پوسته‌ای قرمز به این ساختمان اعتبار و هویت بخشیده و سبب شده تا در محیط عمومی به خوبی نمایش داده شود. این مرکز برای کودکان تا 12 ساله طراحی شده است اما نکته قابل توجه این است که محیط‌هایی برای والدین نیز در این مرکز به وجود آمده تا بتوانند از کودکان خود مراقبت کنند. در فضای داخلی از رنگ‌های روشن و آرامش بخش استفاده شده و از دانش آموزان برای ایجاد پویایی بیشتر در محیط کمک گرفته شده است. کودکان می‌توانند فضاهای انفرادی را به فضای جمعی و آموزشی تبدیل کنند.