کاخ موزه ماکو

در فاصله 6 کیلومتری شهر ماکو و حدود 2 کیلومتری از سمت غرب جاده اصلی ماکو-بازرگان، روستایی به نام باغچه جوق واقع شده که غرب و جنوب آن به دامنه کوه با صفای "چرکین" و چشمه ای به نام "کلیسه" منتهی می شود. در بخش جنوب شرقی آبادی مذکور، ساختمان مجلل و تاریخی قصر باغچه جوق دیده می شود که مربوط به اواخر دوره قاجاریه و بانی آن تیمور تیموری معروف به اقبال السلطنه ماکوئی یکی از حکام مقتدر وقت و از سرداران مظفر الدین شاه بوده است.

کاخ موزه زیبای باغچه جوق در ماکو یکی از رویایی ترین کاخ های ایران که عمری بیش از ۱۲۰ سال دارد این روزها برای بازدید گردشگران آماده شده است و دوستداران تاریخ معاصر و دوره قاجار را به خود می خواند.

قصر تاریخی باغچه جوق که از یک ساختمان دو طبقه تشکیل شده در داخل محوطه باغی به مساحت ۱۱ هکتار قراردارد، معماری کاخ تلفیقی از معماری سنتی ایرانی و غربی، به ویژه معماری روسیه اواخر سده نوزدهم است. خانواده سردار ماکویی تا سال ۱۳۵۳ در این کاخ زندگی می کردند و پس از مرمت و بازسازی محوطه و ساختمان آن از سال ۱۳۵۸ به منظور بازدید عموم افتتاح شد. این کاخ موزه در سال ۱۳۶۶ در اختیار میراث فرهنگی کشور قرار گرفت.

 کاخ باغچه جوق در اواخر دوره قاجاریه به دستور تیمور تیموری، معروف به اقبال السلطنه ماکوئی ساخته شد که یکی از حکام مقتدر وقت و از سرداران مظفرالدین شاه بود. ویژگی های منحصر به فرد این کاخ آنقدر چشمگیر بودن که دولت پهلوی در سال 1353 آن را خریداری کرد و بعد از انجام تعمیرات ضروری و رفع خطر از آن برای بازدید عمومی آماده اش کرد و نام کاخ موزه را برآن گذاشت. ساختمان 2500 متري كاخ باغچه جوق در ميان باغي به مساحت 11 هكتار احداث شده و از شاهکارهای به جاي مانده از اواخر دوران قاجار است. به دليل ويژگيهاي ممتاز هنري و معماري، در سال۱۳۵۳، این اثر توسط دولت از وراث سردار خريداري و بعد از انجام تعميرات ضروري از سال ۱۳۶۴ براي بازديد عمومي آماده شد.

در حياط روبروي كاخ اولين چيزي كه جلب توجه ميكند كالسكه خاك گرفته سردار و جايگاه باشكوهي است كه از آنجا براي رعيتها سخنراني ميكرده و از تراس گچبري شده، با آجرهاي رنگي و پلكاني كه از دو سو، جايگاه را به حياط متصل مي كند تشکیل شده است. ساختمان كاخ بنايي است قرينه، نيمي ايراني و نيمي فرنگي و ديوارهاي هر دو قسمت با رنگ هاي طبيعي نقاشي شده اند. نيمه ايراني با گل و بوته و زنان و مردان دوران قاجار و نيمه فرنگي با نقش كاغذ ديواري خانه هاي روسي قرن 19 و نقش و نگارهاي اروپايي تزئين شده است.

طبقه اول بنا، سالن ناهارخوري است كه در نيمي از سقف آن سفرهاي ايراني با كباب و چلو و خورشت و دوغ و مردان ايراني نقاشي شده و در نيمه ديگر ميز، غذايي به سبك اروپايي با گل و شراب و شمع و زنان و مرداني فرنگي ترسيم شده است. ناهارخوري به سالن انتظار و محل پذيرش ملاقات هاي رسمي متصل است و در مركز بنا، حوضخانه اي آئينه كاري شده با ديوارهاي گچبري قرار دارد كه ساير بخش هاي كاخ، در پيرامون اين تالار مرتفع شكل گرفته اند.

راه پله ای كه از دو سوي بنا بازديدكنندگان را به اتاق خواب، دفتر كار و شاه نشين ها رهنمون مي شوند با مجسمه هايي سنگي تزئين شده اند و تمامي تالارها و اتاق هاي طبقه دوم دارای انواع و اقسام مبل ها و كمدها و ميزهايي است كه هريك حاصل هنر هنرمندان يك كشور فرنگي است. از مبلمان نئين لهستاني گرفته، تا كمدهاي منبتكاري اتريشي و مبلمان استيل فرانسوي و ميز آرايش آنالي خانم، همسر سردار و لوسترهاي برنزي و كريستال.

پنجره هاي رنگي، كاغذ ديواري هاي گران قيمت مخملين با طرح گل و بوته و پرده هاي اشرافي نيز، چشم هر بازديد كننده اي را خيره مي كنند. یکی از نکاتی که در مورد این کاخ بسیار ذکر شده؛ شیشه های استفاده شده در آن است که طبق گفته ها؛ بدون استفاده از هیچ ماده شیمیایی خاصیت حشره کشی دارد.

بخشي از باغ در پيرامون كاخ اصلي داراي طرحي از پيش انديشيده و تقريبا منظم و محصور است. اين محوطه توسط نرده هاي چدني زيبايي از ساير بخش هاي باغ جدا شده است كه تقريبا نقشي همچون اندروني ايفا مي كند. در بخش هايي از محوطه، آثاري از كف سازي سنگي باقي مانده است و در سمت غربي كاخ نيز نماي اصلي ساختمان حوض بيضي شكل ديده مي شود. 

نماي خارجي بنا با مجسمه هاي گچي كه سردرها و نرده هاي گچي لبه بام را زينت داده اند، ساختمان سنگي يا آشپزخانه كاخ كه با سنگ هاي صيقلي و تراش خورده ساخته شده است و استخر بزرگ باغ كه جوي آبي از آن به قسمت هاي مختلف باغ جاري است از ديگر ديدني هاي باغچه جوق به حساب می آید.

منبع : همگردی , کانون ایران شناسی پرشین بلاگ , سایت علمی نخبگان جوان , ایران شناسی