موزه هنرهای معاصر تهران , عمارت بادگیرها و ماهی نارنجی در قاب چهارسو

۲۲ مهر ۱۳۵۶ روزی است که موزه هنرهای معاصر، یکی از نمونه‌های با ارزش و کم همتای معماری نوین ایران به بهره‌برداری رسید.

حتما تا به حال برایتان پیش آمده که در رفت و آمدهای روزانه بار‌ها از کنار مکانی خاص گذشته و مسحور زیبایی و جذابیت‌های آن شده باشید یا لااقل کنجکاو شوید که دراین مکان چه می‌گذرد و اصلا به چه کار می‌آید. در چنین مواقعی یک حس ناشناخته هست که با هربار عبورتان از کنار آن مکان به شما می‌گوید آنچه اینجا خواهید یافت، تجربه‌ای منحصر به فرد در زندگیتان رقم خواهد زد. ماجرا آنجا هیجان انگیز‌تر می‌شود که یک مکان آن قدر زیبایی در خود نهفته دارد که که خودش یک اثر هنری است و با تماشای آن حسی به زیبایی مواجه شدن با یک شاهکار هنری به شما دست می‌دهد.

تقریبا اغلب ما از کنار موزه هنرهای معاصر تهران عبور کرده‌ایم. این موزه در خیابان کارگرشمالی و ضلع غربی پارک لاله به عنوان یکی از قدیمی‌ترین پارک‌های تهران قرار دارد که حتما برای همه ما بسیار خاطره انگیز است. اگر در حافظه تصویریمان جستجو کنیم موزه هنرهای معاصر را ابتدا با فرم‌های بادگیر مانندش به خاطر می‌آوریم و بعد با باغ مجسمه مجاورش که تعدادی از شاهکارهای هنر ایران و جهان را در خود جای داده است. اما اجازه بدهید سفرمان به درون و بیرون این مرکز هنری معتبر در سطح جهان را از فاصله‌ای نزدیک‌تر آغاز کنیم.

موزه هنرهای معاصر در ضلع شمالی بلوار کشاورز و غرب پارک لاله واقع شده است و درسال ۱۳۵۶، فعالیت فرهنگی و هنری خود را آغاز کرد.این موزه در زمینی به وسعت ۲۰۰۰ مترمربع و پیرامون آن فضایی سبز و زیبا موسوم به پارک مجسمه با تندیس‌هایی ارزشمند از هنرمندان پر آوازه معاصر ایران و جهان قرار گرفته‌است‌.

ساختمان موزه ،که یکی از نمونه‌های با ارزش و کم همتای معماری نوین ایران است‌، با الهام از معماری سنتی ایران و مفاهیم فلسفی آن بنا شده است. طراحی و معماری این بنا به دست کامران دیبا انجام گرفته است‌. هشتی‌، چهارسو، معبر و گذرگاه از جمله عناصر چشم‌نوازی هستند که بازدیدکنندگان هنر دوست را به تأمل در هنر و فرهنگ ایران زمین وا می‌دارند.

این شیوه طراحی هم ادای دینی به معماری سنتی است و هم مبین این نکته که تلفیق این دو معماری (الهام از اصول معماری سنتی ومدرن )امکان پذیر است.

در طراحی موزه هنرهای معاصر دو دیدگاه مورد بررسی قرارگرفته که هر دو آنها به درستی انتخاب و مورد بازبینی قرار گرفتند: یکی در محوطه اطراف موزه است یعنی بوستان لاله که فضایی نسبتا بزرگ است و دیگری مسیر دسترسی به موزه که در کنار یکی از محورهای حرکتی پارک لاله قرار دارد.طراح موزه حیاط مرکزی را انتخاب کرد که علاوه بر اینکه یکی از نشانه های معماری ایرانی باشد بتواند به کمک آن فضایی مجزا از بوستان را ایجاد کند.

بنابراین اقلیم ومختصات کویر ،بهترین وبیشترین موضع معماری درجهت همراهی با طبیعت را انتخاب می کند.ساختمان موزه در زمان حال بیشتر وواضح تر تاریخ گذشته ایران را درذهن ها جا می اندازد. ساختمان موزه از سنگ وبتن ساخته شده و روی هم رفته۸۵۰۰ مترمربع مساحت دارد.

سطح کلی دیوارهای موزه نیز مساحتی بالغ بر۲۵۰۰ مترمربع را تشکیل می دهد. که شامل ۹ گالری کوچک وبزرگ ودارای تجهیزات کامل جهت نمایش آثار هنری است .این موز ه یکی از فعال ترین وپرثمرترین مراکز فرهنگی وهنری در تهران است که دربافت شهری نمودی بسیار زیبا وخوشایند دارد . این مرکز دربیست ودو مهرماه سال ۱۳۵۶درمساحتی حدود ۸۵۰۰متر افتتاح شد و از تاریخ سی ام همان ماه درمعرض بازدید کنندگان قرا گرفت .این ساختمان درحاشیه غربی پارک لاله درخیابان کارگرشمالی قرار دارد که از نقطه نظر جغرافیای شهری در مرکز شهر تهران قرار دارد. شاید هم ازاین منظر بتوان گفت موزه هنرهای معاصر تهران ساختمانی پست مدرنیستی است که با بهره گیری از عناصر معماری کهن ایرانی به صورتی مینی مالیستی خود نمایی می کند.

بادگیرها به وضوح در کالبد و فرم بنا خود نمایی می کنند .بادگیرهایی که سابقا نقش تهویه و جریان باد را در ساختمان داشتند اکنون وظیفه انتقال نور به داخل بنا را دارند.

باغ مجسمه موزه هنرهای معاصر تهران

باغ مجسمه که در ضلع شمالی موزه قرار دارد به نوبه خود یک موزه دائمی است که در فضای سبزی وسیع مجسمه‌هایی از هنرمندان بزرگ جهان چون "هنری مور"، "ژرژ روئو"، "بل ماکس"، "ادوارد چیلیدا"، همچنین مجسمه‌هایی از هنرمندان بزرگ ایرانی چون "پرویز تناولی" و "محسن وزیری مقدم" را در خود جای داده است. اگر می‌خواهید تجربه بی‌مانند قدم زدن در میان شاهکارهای مجسمه سازی را به لحظات لذتبخش زندگیتان بیفزایید باغ مجسمه موزه هنرهای معاصر تهران را دریابید.

لحظه ورود به موزه هنرهای معاصر را هم فراموش نخواهید کرد

ساختمان موزه تلفیقی از معماری مدرن و سنتی است که با الهام از بادگیرهای مناطق حاشیه کویر ایران ساخته شده است. مطمئنا برای اولین بار در این موزه خواهید دید که در مسیر بازدید از فضای داخلی این موزه بی‌آنکه زحمتی به خود بدهید از طبقه منفی ۲ این بنای ۲۰۰۰ متری سر در می‌آورید.

جالب اینکه برای برگشتن به طبقات بالایی موزه هم به دلیل عدم وجود حتی یک پله و از طریق شیب ملایمی در رمپ موزه اصلا دچار زحمت نخواهید شد. اما نکته مهم دیگر این است که در‌‌ همان ابتدای ورودی و رمپی که شما را به طبقات پایین می‌رساند با یک شاهکار مجسمه با نام "ماهی نارنجی" از هنرمند آمریکایی "الکساندر کالدر" روبه رو می‌شوید که از سقف ورودی موزه آویخته شده و با رنگ آمیزی پرطراوت‌اش به شما خوش آمد می‌گوید.

گالری‌های نمایش آثار هنری

موزه هنرهای معاصر تهران با مجهز بودن به ۹ گالری وسیع یکی از بزرگ‌ترین فضاهای نمایشگاهی کشور محسوب می‌شود. گالری‌ها یک به یک در مسیر حرکت شما قرار دارند به طوری که به راحتی و بدون نیاز به راهنما می‌توانید از همه این گالری‌ها و آثار به نمایش درآمده در آن‌ها دیدن کنید. جالب است بدانید وسعت بعضی از گالری‌های این موزه به بیشتر از ۳۰۰ متر مربع می‌رسد. همچنین گالری شماره ۹ موزه مجهز به ویترین‌های شیشه‌ای است که معمولا آثار بسیار نفیس در آن‌ها به نمایش در می‌آیند.

علاوه بر آثاری که به صورت دوره‌ای مشاهده می‌کنید دو اثر حجمی یکی از "پرویز تناولی" و دیگری اثر "هنری مور" مجسمه‌ساز بزرگ انگلیسی در فاصله بین گالری‌های ۲ و ۳ و گالری‌های ۶و۷ چشمتان را نوازش می‌کنند.

مخزن و گنجینه آثار هنری موزه

همانطور که قبلا مطلع شدید در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران تعداد زیادی از شاهکارهای هنری ایران و جهان نگهداری می‌شود که واقعا باید گفت نمی‌توان ارزش مادی آن را به راحتی تعیین کرد. البته به علت حساسیت و آسیب پذیری بسیار زیاد این آثار بازدید از این قسمت برای عموم امکان پذیر نیست اما نگران نباشید چرا که موزه با به نمایش درآوردن این آثار به صورت ادواری و در مقطع‌های مختلف زمانی امکان مشاهده این آثار باارزش را در طول سال برای علاقمندان فراهم می‌کند.

محوطه باز موزه

درست فکر کرده‌اید. هنوز و بعد از این همه جذابیت و شگفتی دیدنی‌های دیگری هم در موزه هنرهای معاصر منتظر شما هستند. نمایش دائمی چند شاهکار مجسمه سازی جهان از هنرمندان بزرگی چون "رنه ماگریت"، "مارینو مارینی" و "آلبرتو جاکومتی" در محوطه باز میان گالری‌ها و ورودی موزه بازهم شما را با فضایی متفاوت و زیبا روبرو می‌کند. مجسمه "اسب و سوارکار"، "زن ایستاده" و "مرد روان" از شاهکارهایی است که در این قسمت از موزه خواهید دید.

اگر بازدید از طبقات موزه را از گالری‌ها آغاز کرده باشید بلافاصله بعد از لابی گالری شماره ۹ و در هشتی موزه با یک شاهکار بسیار دیدنی دیگر روبه رو می‌شوید که از همین حالا می‌توانید مطمئن باشید دقایقی شما را به خود مشغول خواهد کرد. در دل این هشتی اثر زیبا و مدرن "ماده و فکر" قرار دارد که می‌شود گفت شما را با یک چیستان از نوع هنری‌اش مواجه می‌کند. این اثر توسط هنرمند ژاپنی "نوریوکی هاراگوچی" ساخته شده و اگر همانطور که می‌شود حدس زد برای دیدنش کنجکاو شده‌اید حتما سری به موزه هنرهای معاصر تهران بزنید. رمزگشایی از این اثر دیگر با شما است.

و بالاخره؛ انگار موزه هنرهای معاصر تهران واقعا همه جذابیت‌ها را یکجا درخود دارد. تصور کنید بعد از ساعتی گشت و گذار و تماشای آثار هنری در این مکان وقتی شیب ملایم رمپ موزه را طی می‌کنید و دوباره به طبقه همکف می‌رسید چه چیزی در انتظار شما است. رستوران و کافی شاپ موزه با معماری زیبا و در عین حال آرامش بخش واقعا پایانی دلپذیر برای موزه‌گردی شما خواهد بود. به ویژه که وقتی در آنجا نشسته‌اید، از میان دیوارهای شیشه‌ای‌اش چنارهای چند ده ساله و معروف پارک لاله هم دیدگان شما را نوازش می‌کند.